جشنواره نوروزی عروسان در تاجیکستان؛ فرصتی برای جویندگان بخت

جشنواره نوروزی عروسان در تاجیکستان؛ فرصتی برای جویندگان بخت

از نوروز سال گذشته تا امروز 215 نفر دختران روستای غزنترک عروسی کرده اند و گروهی از آنها امسال در "جشن عروسان" ساکنان روستا شرکت داشتند

در یکی از ناحیه های شمال تاجیکستان به نام غانچی هر سال در آستانه نوروز مراسمی با نام "عید عروسان" برگزار می شود که منحصر به چند روستای این منطقه است.

در این جشن که همه ساله در هشتم مارس برگزار می شود، عروسانی شرکت می کنند که از آستانه نوروز گذشته تا آغاز بهار امسال عروسی کرده اند و همچنین دختران و جوانانی که جویای همسر هستند.

نوعروسان خود را برای پذیرایی از مهمانان آماده می کنند. آنها بهترین لباسهایی را که برای عروسی تهیه کرده اند، به تماشا می گذارند. سفره را نیز خود آنها می چینند.

مرحله دیگر "جشن عروسان" در غانچی از پذیرایی مهمانان عبارت است. آن را به زبان مردم این محل "خانه گشتک" می گویند که همان دید و بازدید است و در آن تنها زنان و دختران نورس شرکت می کنند.

طبق معمول این مراسم با دعای زنان روزگاردیده آغاز می شود و با رقص و بازی به پایان می رسد. صلحیه یولداشوا که یک ماه قبل عروسی کرده است، می گوید: "وقتی کوچک بودم، می دیدم که تازه عروسان چطور برای "عید عروسان" خود را آماده می کردند. آرزو داشتم من هم عروس شوم و حالا خوشبختم که به این آرزویم رسیدم."

در این روز خویش و تبار با هدایا به تبریک تازه عروس می روند. عروس هم به مهمانان عطر، صابون، حنا یا آیینه اهدا می کند.

فیروزه احمداوا که آموزگار است، در باره آیین محلی می گوید: "عید عروسان از نیاکان ما، از مادر و مادربزرگهای ما باقی مانده است. ما تلاش می کنیم که این آیین را در آینده هم زنده نگاه داریم. این رسم نشان می دهد که عروس باید چگونه در خانه مادرعروس رفدار کند، چه گونه مهمانان را پیشواز بگیرد و به آنها احترام بگزارد."

مردم با صدای سورنای و سرودخوانی به بزمگاه "جشن عروسان" می روند. زنی سرود "سلامنامه" می خواند "عید عروسان" در مرکز ناحیه غانچی، زودتر از جشن عروسان روستای غزنترک برگزار شد.

عید عروسان به لهجه مردم این محل "تپه چه"، یعنی تپه کوچک نام دارد و در هیچ جای دیگر تاجیکستان برگزار نمی شود.

از نوروز سال گذشته تا امروز 215 نفر دختران روستای غزنترک عروسی کرده اند و گروهی از آنها امسال در "جشن عروسان" ساکنان روستا شرکت داشتند.

این جشن فقط عبارت از رقص و خرسندی و گردش نیست. بعضی جوانان و دختران در کنار جشن و خرسندی بخت خود را می جویند

نیکروزجان سلیمف، ساکن ناحیه غانچی با همسرش امیده وهاباوا و پسر کوچک خود به جشن عروسان آمده است. وی می گوید: "من شش سال پیش بار اول همسر آینده خود را در اینجا، در "عید عروسان" دیده بودم و عهد بستیم که ازدواج کنیم. حالا پسری داریم که به خاطر آن روز و این عید او را مهرآفرین نام گذاشتیم، زیرا مهر اولین ما در اینجا آغاز یافت."

بیشتر شرکت کنندگان این جشن مردمی دختران نورس و زنان هستند. زیب النسا عظیماوا، معاون رئیس ناحیه غانچی می گوید: "یک هدف این آیین محلی تربیه دختران جوان است. به این سبب مردم این آیین را تا کنون زنده نگاه می دارند."

کسی دقیق نمی داند که این رسم از کی آغازشده است. طبق یکی از فرضیه ها، در سالهای اول دوره شوروی سابق، در آغاز دهه 1930 میلادی، اولین زنان تاجیک در اینجا حجاب یا روسری خود را کنار گذاشته اند.

با گذشت سالها این جشن رنگ سیاسی خود را دوباره از دست داده و اکنون به یک آیین محلی تبدیل شده است.

طبق روایت دیگر، زمانی گروهی از راهزنها به این ده حمله کردند و جوانمردان ده را به قتل رساندند. نوعروسان شجاع و جسور غانچی برای حفظ ننگ و ناموس همدیاران خود به مقابل حمله گران برامدند و آنها را وادار به ترک این منطقه کردند. اما گویا این تازه عروسان به سنگ تبدیل شده اند.

گفته می شود "عید عروسان" به خاطر گرامیداشت خاطره آن دختران جسور غانچی برگزار می شود. صف آراستن عروسان در این جشن نشاته ای از آن حادثه است. ضمنا حالا در این ناحیه کوهی با نام "چهل دختران" واقع است.

به هر حال از میان دختران جوانی که امسال در این جشن شرکت داشتند، تا بهار آینده باز دهها نفر عروسی خواهند کرد و به این ترتیب این آیین در غانچی از نسل به نسل گذشته و زنده باقی می ماند.