جمهوری اسلامی و نوستالژی عهد صفوی

جمهوری اسلامی و نوستالژی عهد صفوی

پادشاهان صفوی از عالمان شیعی جبل عامل لبنان که رهبران اقلیت شیعه تحت امپراتوری عثمانی قلمداد می‌شدند، برای حضور در دربار پادشاهی دعوت کردند.

جمهوری اسلامی از آغاز کوشیده است انقلاب ایران را براندازی نهاد سلطنت و نفی مطلق تاریخ پادشاهان گذشته بداند؛ اما یادکرد دوره‌ پادشاهی صفوی به تازگی در گفتار سیاستمردان جمهوری اسلامی پررنگ شده است.

یادآوری عهد صفوی تازه نیست و همواره در زبان روحانیان حاکم، نماد اوج قدرت سیاسی روحانیت و بدل شدن تشیع به ایدئولوژی حکومت بوده است.

کنگره‌بزرگداشت شیخ بهایی که به تازگی در مشهد برگزار شد، عرصه ‌ای آشکار برای ستایش پادشاهان صفوی و توجیه همکاری علما و فقها با آنان بود.

در این کنگره، اکبر هاشمی رفسنجانی، رییس مجلس خبرگان و مجمع تشخیص مصلحت نظام سخنانی را در مدح دوران صفوی و مقام شیخ بهایی بیان کرد.

پیشتر نیز، وی در کنگره‌بزرگداشت ملامحسن فیض کاشانی، از علمای عهد صفوی گفته بود:"در دوره‌ صفوی بود که ایران سراسر هویتی شیعی پیدا کرد و در این دوره بود که با تکیه بر عمیق‌ترین احساسات مردم، روحانیت با حکومت همراه شد."

در همین سخنرانی وی تاکید کرد:"اگر روحانیت دچار انزوا شود، مشکلات واقعی در کشور ایجاد می‌شود و خود روحانیت هم نباید تسلیم انزوا شود."

همچنین آیت الله علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی نیز در سخنرانی اخیر خود در دانشگاه علم و صنعت از ضرورت "شجاعت در برابر هیبت دشمن" سخن گفت و تصریح کرد:"آن روزی که شهر اصفهان در دوره‌ شاه سلطان حسین مورد غارت قرار گرفت و مردم قتل عام شدند و حکومت باعظمت صفوی نابود شد، خیلی از افراد غیور بودند که حاضر بودند مبارزه و مقاومت کنند، اما شاه سلطان حسین ضعیف بود."

در جدل و جنجال جناح‌های سیاسی، کسانی سخن وی را ناظر به محمد خاتمی یا عبدالله نوری دو فرد مطرح برای نامزدی ریاست جمهوری آینده ایران تعبیر کردند.

به نوشته‌ روزنامه‌ کیهان، عبدالله نوری ظاهرا گفته است:"به نظر می‌رسد پادشاه وقت صفویه چاره را در آن دید که قدرت خود را فدای کشور نکند. او می‌ دانست که سرنگون خواهد شد. پس از این رو بهتر دید که کنار برود و بدین ترتیب ایران و شهرها و میراث فرهنگی و تاریخی حفظ شود."

عهد صفوی، رؤیایی شیرین یا الگویی سیاسی؟

دوره‌ پادشاهی صفوی برای روحانیان شیرین ‌ترین خاطره‌ تاریخی می‌نماید. این دوره، نخستین تجربه‌‌ کامیاب دولت شیعی در ایران است.

شاه اسماعیل، بنیادگذار سلسله‌ صفوی، خود رهبر فرقه‌ای صوفی بود و کوشید منش دینی خود را اساس سیاست قرار دهد.

در ایرانی که اکثریت آن با اهل سنت بود، وی با جنگاوری و سلحشوری و به قهر و خشونت مذهب مردم عادی را از تسنن به تشیع تغییر داد و گفت:"اگر رعیت حرفی بگوید شمشیر می‌کشم و یک کس را زنده نمی‌گذارم."

پادشاهان صفوی از عالمان شیعی جبل عامل لبنان که رهبران اقلیت شیعه تحت امپراتوری عثمانی قلمداد می‌شدند، برای حضور در دربار پادشاهی دعوت کردند. این فقیهان نظام روحانیت تازه‌ای را پی ‌ریزی کردند و تحولی عمیق در فقه پدید آوردند و فقه شیعی را در خدمت اداره‌ سیاسی کشور قرار دادند.

اما عهد صفوی تنها از آن رو که رویای گوارای قدرتی از دست رفته برای روحانیان را تداعی می‌کند، اهمیت ندارد.

پس از آنکه در پی حمله‌ اعراب، ایران زمین تجزیه شد و به حکومت‌های محلی و قبیله‌ای سپرده شد، صفویان آرزوی احیای شوکت دیرین ایران زمین را در دل پرواندند و کوشیدند مرزهای ایران را تا جای ممکن گسترش دهند و حشمت ایران دوره‌ ساسانیان را بازگردانند.

در همین دوره، ایران به قدرت منطقه‌ای عظیمی بدل شد که با جهان اسلام و امپراتوری عثمانی رقابت می‌ کرد.

پادشاهان صفوی با برگزیدن دیپلماسی ویژه‌ ای تلاش می‌کردند به اروپاییان نزدیک شوند و در ائتلاف با دولت‌های مسیحی توازن قدرت با امپراتوری عثمانی را در منطقه حفظ کنند.

شماری از تحلیلگران سیاسی بارها تاکید کرده‌ اند که دست‌ کم برخی از رهبران ایران در آرزوی پدید آوردن یک «امپراتوری» در منطقه‌ خاورمیانه هستند، اما این بار احیای امپراتوری را نه در ائتلاف با دولت‌های مسیحی که در چالش با این دولت‌ ها ممکن می‌دانند.

عهد صفویه در برابر دوران مشروطیت

هرچه خاطره‌ عهد صفوی برای روحانیان حاکم شیرین است، یادآوری دوران مشروطیت کام آنان را تلخ می‌کند.

روحانیان حاکم، دوران مشروطیت را آغاز شکل‌ گیری نهادهای مدرن در ایران و کوتاه شدن دست آنان از نهادهای سیاسی و حقوقی و آموزشی می‌انگارند.

بسیاری از سیاستمداران ایرانی به مناسبت‌های مختلف، در باره‌ "تکرار تجربه‌ مشروطیت" هشدار داده‌ اند و دانشگاهیان و روشنفکران را مسئول انزوای سیاسی نزدیک به سه ربع قرن خود می‌دانند.

آیت الله خمینی و دیگر رهبران روحانی، شخصیت‌هایی چون شیخ فضل الله نوری را که به دست مشروطه‌ خواهان کشته شد، تقدیس کرده‌اند.

شیخ فضل الله نوری در تاریخ مشروطیت نماد جبهه‌ اسلام‌ خواهی در برابر تجددطلبی و دشمن آزادی و برابری شناخته می‌شود.

در عوض، اندک روحانیانی که به مشروطه‌خواهان نزدیک بودند و از این جنبش حمایت می‌کردند، هیچ یک در گفتار رسمی جمهوری اسلامی جایگاهی بلند ندارند.

از سوی دیگر، آیت الله خمینی روحانیانی را که با دربار پهلوی همکاری می ‌کردند، "روحانی درباری" نام داد و آنها را فاسد و منحرف خواند؛ اما از روحانیانی که مانند محمد باقر مجلسی یا ملااحمد نراقی، مقامی منیع در دربار صفوی و قاجار داشتند، ستایشی احترام‌آمیز کرد.

حتی روحانیانی که در دوره‌ محمدرضاشاه پهلوی گرایشی انقلابی نداشتند یا مانند حسین‌علی راشد در دانشگاه تدریس و در رادیو وعظ می‌ کرددند، در جمهوری اسلامی مغضوب و مهجور ماندند.

تاریخ ‌سازی، نیازی سیاسی

ساختن روایتی رسمی از تاریخ، نیازی سیاسی است. حکومت‌های غیردموکراتیک بیش از حکومت‌های دیگر تاریخ ‌سازی را ضروری می‌بینند.

با ساختن روایتی رسمی از تاریخ، حکومت می‌کوشد خاطره‌ جمعی را مصادره کند؛ زیرا جا انداختن مشروعیت سیاسی حکومت با این کار ممکن می‌شود.

اگر همگان روایت حکومت از گذشته را بپذیرند، به واقع به معیارها، ارزش‌ گذاری‌ها و الگوپردازی ‌های کنونی آن حکومت هم تن داده‌اند.

حکومت تنها دل‌مشغول اکنون و آینده نیست؛ بلکه سخت نگران پرداختن تصویری خاص از گذشته نیز هست و از طریق نظام آموزشی، رسانه و دیگر ابزارها روایت رسمی خود از تاریخ را شکل می‌دهد و بر خاطره‌ جمعی تحمیل می‌کند.

اما تاریخ‌سازی حکومت می‌تواند بازی خطرناکی باشد و حتی برای خود حکومتگران توهم‌بیافریند.

بر خلاف عقیده‌عمومی، تاریخ هرگز تکرار نمی‌شود و هر حادثه تنها یک بار در گذر تاریخ رخ می‌دهد. اگر در روایتی رسمی، حکومتی بکوشد دوره‌ ای تاریخی را الگوی خود قرار دهد یا با استناد به موفقیت آن دوره‌تاریخی، راهِ برگزیده‌ کنونی خود را موجه و مشروع بینگارد، دچار خطایی معرفت‌ شناختی شده که ممکن است پیامدهای عملی سهمگینی داشته باشد.

دوره‌ صفوی یا مشروطیت، ورای نیک و بد آن، زمانی از دست رفته و سپری‌ شده ‌اند. منطق معادلات سیاسی کنونی با ارجاع‌های تاریخی قابل توضیح نیست. حکومت‌هایی که به منطق زنده، جاری و متحول سیاسی هر روزه اعتنای بیشتری دارند، کمتر پروای تاریخ ‌سازی، قهرمان‌پردازی و دستکاری حافظه‌ جمعی می‌کنند.

yeknafaronim - آلمان - کلن گرامی باد یاد و نام سلسله فخیمه صفویه که دوران باشکوهش اوج قدرت و اقتدار ایران و شکوفایی فرهنگ و هنر اسلامی ایرانی بوده است. مذهب حقه جعفری بسیار وامدار این سلسله مخصوصا خادم آستان علی، عباس صفوی بوده است. سه‌شنبه 10 دی 1387

bluestar - ایران - تهران درویشهای صفوی برای رسیدن به حکومت ایران تشیع خرد مدار علوی را محو و نابود و تشیع درویش مسلک و مرتاضانه صفوی را جایگزین کردند. خدا روح کثیفشون رو نیامرزه. سه‌شنبه 10 دی 1387

parang - سوید - سوندسوال تشیع خرد مدار؟؟؟؟؟؟؟؟!!!!!!!!!! علوی چهار‌شنبه 11 دی 1387

persisch - آلمان - بن خدا لعنت کنه سلسله صفویه بخصوص شاه اسماعیل وشاه عباس صفوی رو که تسلیم انگلیس شدن و این مذهب شیعه رو در ایران راه انداختن. حالا حتما یک عده ادام که همه میدونن چه کسانی هستن در جواب من دلیل چرت میارن و میگن من سواد ..... ولی من اونا پیش نهاد میکنم که کمی تعسب رو کنار بزارن و عاقلانه مطاله کنن. چهار‌شنبه 11 دی 1387

looti - فرانسه - پاریس پژوهشگر گرای با تشکر از مقایسه به جایتان نباید از تکاپوی احیا دوران قدرت و رونق ایران واهمه داشت چرا که این از روی سرشت تاثیرگزاری فرهنگ ایرانی بر فرهنگ بشری است. کاری که غربی ها هم اکنون میکنند فقط عیب کارشان اینجاست که اخر و عاقبتش دور گوساله طلایی رقصیدن است. تاثیر گزاری دوره های ایران با عظمت یعنی هخامنشی ساسانی و صفوی که هر یک بعد از دیگری با تقلید انگیزه بازگشت عظمت را خواستار بودند فراموش نکنیم. از حکومت اکنونی هم به خاطر ساختار قدرت دفاعی برای ایران سپاسگزاریم و برای رونقش هم به کسانی اعتماد میکنیم که به میهن قدرت واقعی دادند. یا حق و درود بر شما چهار‌شنبه 11 دی 1387

siajon - انگلستان - بریستول persisch - آلمان - بن (تعسب رو کنار بزارن و عاقلانه مطاله کنن).شماهم برو یک کم مطالعه کن شاید دیکته ات بهتر بشه(تعصب .بذارن.مطالعه)سه تا غلط نمره ات هفده است. چهار‌شنبه 11 دی 1387

sarab22 - المان - دوسلدورف yeknafaronim - آلمان - کلن اخرش چی شد مهمه زنده باد مرده باد و ولش کن. جمهوری اسلامی هم تاریخ مصرفش گذشته اگر حکومت اسلامی حق و یا خدائی بود که ایه از خدا نازل میشد چرا 1427 سال پیش برچیده شد و سرهای کسانیکه ادعا میکردند فرستاده خدا هستند بالای شمشیر رفت؟ اسلام و کلا ادیان دست ساخت انسانهاست خدا با قدرتی که دارد نیازی به حسن زنباز و حسین بی کس محمد صیغه ای ندارد ایا دارد؟ خدا ادم حوا را مسلمان افرید؟ چرا به ادم و حوا ایه های قران را نداد بیاورد به زمین؟ در یک کلام دین بخصوص اسلام شده نوندونی اخوندا که از قسم حضرت عباس شروع کنند به عاشورا برسند . شماها میگوئید هر کسی مسلمان نباشد نجس و ازخدا بیخبره ویا شیاطین هستند ایا شماها به کشورهای شیاطین رفتین؟ چرا پس شیاطین اینهمه پیشرفت کردند مگر شما نمیگوئید شیطان انسان را از راه راست بیرون میکند پس چرا این شیاطین در رفاه و امنیت زندگی میکنند وحتی انسانها در سرزمین غیرخدائی عمره بیشتری میکنند؟ ولی در اسلام جنگ و فقر و بیچاره گی و بدبختی حرف اول را میزند. چراااااااا؟ چرا خدا الان ایه نازل نمیکنه؟ ان امام غائب هم نگه داشتیم ترشی 1400 ساله بندازه؟ نه برادر حزب الهی همه اینها دست نویس و برای ساده وبی عقل ماندن من وشما ساختند خدا داناست و قدرتمند نه کسی را نماینده کرده نه وکیلی دارد یعنی انهمه قدرتی که دارد نمیتواند همه را صالح کند؟ باید محمد نامی بیاید و همش از دختر 9 ساله رحم نکند تا به 60 ساله؟که ایه نازل شد و سواد نوشتن هم نداد عجب خدائی . اینهمه انسانهای باسواد و صالح در زمان بودند چطور شد خدا اینو انتخاب کرد؟ دیگه انزمان تمام شد که اسم اسلام و بقیه می امد 600 تا صلوات میفرستادند مردم روشن شدند میفهمند . چهار‌شنبه 11 دی 1387

alex.budapest - مجارستان - بودا yeknafaronim - آلمان - کلن عباس صفوی؟؟؟ منظورت شاه عباسه دیگه فکر کنم اسم این بنده خدا هم اذیتتون میکنه... پس از این به بعد میگوییم برادر حاج اقا عباس صفوی.......لول چهار‌شنبه 11 دی 1387

sosolang - ایران - اصفهان تا کی زنده باد و مرده باد ؟ من ترجیح میدادم به جای انواع و اقسام نوستالوژی های غمناک و با عظمت مردمم فقط کمی آزادی را احساس میکردند و فقط کمی بیشتر تفکر میکردند و آزاد بودند که انتخاب کنند خدا را و خود را و گیاه را و نفس کشیدن را چهار‌شنبه 11 دی 1387

rabi - ایران - تهران زندباد اسرائیل توصیه می کنم کتاب زن در عصر صفیه را بخوانید مردی که بعد از کلی زندگی نمی دون مشترک صورت زنش نمی دید یا از ان زنهای که خرید فروش می شدن چهار‌شنبه 11 دی 1387

ertavaa - امریکا - میشیگان دوران صفوی دوران سیاه تاریخ شیعیان است . دوروییهای پادشاهان خوشگذران صفوی مثل شاه عباس که میگفت من کلب آستان علی ام اما شراب میخورد آدم میکشت و.... دوران صفویه عوض شدن ارزشهای علوی و جایگزینی با ارزشهای شاهان عیاش صفوی است ارزشهایی که هنوز در بعضی حاکمان ریشه های عمیق دارد.. کتاب شیعه علوی شیعه صفوی پرده از این واقعیتهای تاریخی برداشته است چهار‌شنبه 11 دی 1387

neogold - آمریکا - واشنگتن راستی این پادشاه صفوی که gay بود و یک حرم سرا از بچه ها داشت با دین سر مردم رو گرم میکرد خودش با بچه های اونا کارشو میکرد چهار‌شنبه 11 دی 1387

$persian$ - ایران - تهران sarab22 - المان - دوسلدورف دوست من خودت رو ناراحت نکن این دسته از آدما مثل این yeknafaronim - آلمان - کلن یا مسلمان غیر ایرانی 2حالت بیشتر ندارن یا ذهنشون بسته است و بخاطر آی کیویه پایینشون نمی تونن افکار چیپی که تو ذهنشونه رو عوض کنن که در این صورت باید بزاریم به حال خودشون باشن کل کل کردن باهاشون وقت تلف کردنه و حالت بعدی اینه که خیلیم بهتر از ما می دونن که حرفاشون یاوه ای بیش نیست ولی موظف شدن به این یاوه گویی یعنی یه جورایی نونشون از این راه میاد تو سفرشون که در این حالتم نباید باهاشون بحث کرد چون اینا وظیفه دارن با این حرفاشون ایرانیا رو عصبی و ناراحت کنن پس بهتره به خاک کف کفشت نگاه کنی ولی به کامنتایه این قشر یه نگاه هم نندازیم چهار‌شنبه 11 دی 1387

mehraeen - ایران - تهران همیشه با صفویه در تضاد و دوگانگی بوده ام . از طرفی اقتدار و قدرت ایران واحد را پس از سالها زنده کردند و از طرفی بنیانگذار نابودی جهل و خرافات دینی در ایران بوده اند که این دومی در جمهوری اسلامی تبلور یافت چهار‌شنبه 11 دی 1387

dorostkar - ترکیه - استانبول sarab22 - المان - دوسلدورف با خواندن نوشته های شما انسان به یاد شیطان می افتد مثل این که از دهن اون ملعون حرف می زنی. یعنی شعبه زنجیره ای ابلیس در دوسلورف آلمان. چهار‌شنبه 11 دی 1387

مسلمان ایرانی - استرالیا - سیدنی sarab22 - المان - دوسلدورف شما هم گذشتن تاریخ مصرف جمهوری اسلامی رو ولش کنید. مگه شما به فکر هموطنانتون در ایران نیستید؟ پس چرا همگی گذاشتید رفتید خارج؟ امروز مردم دارن از گشنگی میمیرن اونوقت شما دارید دم از آزادی میزنید؟؟؟ این حرفا همش کشکه برید به ایران به مردم کمک کنید. من خودم هم موافق جمهوری اسلامی نیستم ولی این کاری هست که شده و باید قبول کنیم اونها حاکم هستند. باید از اون کسانی که میگن " وطن وطن زمزمه ی هر روز هر شب من .... " باید پرسیده بشه برای وطنشون چه کرده اند. آیا کمک به ایرانی فقط محدود به زمان شاه هست؟؟ من خودم که میبینید اینجا هستم برای دانشگاه اومدم اینجا قبل از اومدنم به اینجا تا جایی که تونستم به هموطنم کمک کردم. این کمک کردن تا جایی که وسعم بود این بود که با احداث کارخانه و سر کار گذاشتن عده ای هموطن از آواره شدن و دزدی کردن و بدبخت شدن کسانی که بالقوه میتوانستند این کاره بشن ، جلوگیری کردم. من به پدرم افتخار میکنم، نه بخاطر اینکه پدر من هست بدین دلیل که یک ایرانی وطن پرست هس. ایشان پزشک متخصصی هستند که یک ساعت تدریس به یک دانشجوی ایرانی رو به ده ها دعوت نامه ای که برای ارائه ی مقاله از دانشگاههای جهان براشون ارسال میشه ترجیح میدن. چون به هموطنشون احترام میذارن و نوکری به یک رفتگر شهرداری رو برتر از خدمت به اجنبی میدونند. البته نه اینکه به دانشگاه های بین المللی نمیرن منظورم اینه که اولویت خدمت رو به ایرانی میدن. _____ در ضمن این انقلاب اسلامی بهیچ عنوان عوض نخواهد شد و بعد از این انقلاب ، ظهور حضرت مهدی (عج) خواهد بود. چون این اتفاقات قبلا توسط شاه نعمت الله ولی پیشگویی شده. که میتونید این پیشگویی رو در لینک زیر ببینید : https://iran-world.com/article.php?id=33789 چهار‌شنبه 11 دی 1387

sahand ta damavand - ایران - یزد با سلام---منشاء همه دوستیها و دشمنی ها وکرنش های نابجا در عدم اطلاع است.نکات مثبت و منفی در همه حکومت ها هست آنچه سبب میشود که منفی یا مثبت یک حکومت تغییر کند به میزان اطلاعات وآگاهی های مردم جامعه از یک سو و دیگر اینکه حاظر باشند چقدر هزینه و گذشت کنند بستگی دارد.مساپل تاریخی را باید با در نظر گرفتن تمام عوامل دخیل در آن مورد بررسی قراد داد.ناسزا گفتن به این یا آن چیزی را عوض نمیکند. باید از گذشته به نفع آینده استفاده کرد.باید بدور از حب و بغض اگاه شد.جان نباشد جز خبر در آزمون هر که او افزون خبر جانش فزون جان ما از جان حیوان بیشتر از چه زان رو که فزون دارد خبر. چهار‌شنبه 11 دی 1387

saeed13 - ایران - تهران اگر صفویه نبود ایران توسط عثمانی فتح می شد و الان بخشی از ایران جزء خاک ترکیه بود - دانشمندان گرامی لطفا ایران بعد از مغولان را فراموش نکنید . چهار‌شنبه 11 دی 1387

iran zamen - نروژ - روگنان در دوره صفویه خرافات مهدی گری به اوج خود رسید که تا امروز ادامه دارد.یادتان نرود درست کردن اش بوسیله اخوندها در زمان حمله اشرف افغان به ایران که در ان زمان اصفهان پایتخت بود.پادشاهی که خود را و مملکت را بدست اخوند شپشو ی دو ریالی بسپرد همین می شود که در اصفهان شد.تاریخ مصرف اسلام خرافاتی گذشته چهار‌شنبه 11 دی 1387

saharrr - امریکا - فلوریدا persisch - آلمان - بن تو اگه باسوادبودی میدونستی تعسب نیست!! تعصب!!!!! چهار‌شنبه 11 دی 1387

sarab22 - المان - دوسلدورف dorostkar - ترکیه - اسطبل حتما خودتان را به روانشناس نشان بدین احتمالا سلولهای مغزی شما از نافتان تغذیه میکنه حتما در فیضه قم شبها تا دیر وقت برای روشنائی از شعم استفاده میکردی . در ضمن کمی از دوستی شیطان و خدا برایمان توضیح دهید تا بیشتر به اسلام نزدیگ شویم . گرچه اینکاره نیستی پنج‌شنبه 12 دی 1387

$persian$ - ایران - تهران مسلمان ایرانی - استرالیا - سیدنی خواهشا این خودنمایی ها و دروغ ها و ریاکاریها رو جمع کن کسی با افکار تو عمرا هیچ تعصبی به خاک پاکش داشته باشه همتون همینطور هستید فکر می کنید ملت ایران مثل خودتون آکیوشون پایین و فکر می کنید با چهارتا جمله بی سر و ته می تونید ما رو گول بزنید فکر نمیکنی بهتر بری جلو بوق بزنی این پیشگویی های نا امید کننده هم بدرد انسانایی مثل خودت میخوره انسان موجودیه که با اراده اش می تونه هر غیر ممکنی رو ممکن کنه با همت راسخ ودلی پر از عشق و امید بالاخره کشور عزیز آریاییمون رو از لوث وجود شماها خلاص می کنیم با یاری خدا حتما موفق میشیم این پرت و پلا گویی های شما هم هیچ اثری رومون نداره پنج‌شنبه 12 دی 1387

hojjatbaba - ایران - تهران کاربران گرامی تورا به هر چه میپرستید لطفا مطلبی بنویسید که همه استفاده کنند توهین کردن به هم چیزی رابه ما نمی اموزد وتوجه داشته باشید عقیده هر کس برای خودش محترم است من خودم با اینکه در ایران زندگی میکنم وایران را هم دوست دارم ولی بخاطر تمام ایرانی ها وبخاطر دینم در 8سال جنک تحمیلی حضور فعال داشته ام اگر عزیزی حرفی درباره نظام دارد یا اصلا قبول نداردنباید با فحاشی وبی ادبی مخالفت کند جنگیدن در اینترنت جایی نداردخلاصه لطف کنید مطالبی بنویسید که قابل استفاده باشد راستی بابک از تورنتو مدتی است که مطلب نمینویسی حالت خوبه خدای نکرده کسالت یا مشکلی نداری امیدوارم همیشه خوب باشی ومطالب خوب وبهتری بنویسی زد زیاد. پنج‌شنبه 12 دی 1387

Aytak - ایران - تبریز در همین دوره، ایران به قدرت منطقه‌ای عظیمی بدل شد که با جهان اسلام و امپراتوری عثمانی رقابت می‌ کرد. پادشاهان صفوی با برگزیدن دیپلماسی ویژه‌ ای تلاش می‌کردند به اروپاییان نزدیک شوند و در ائتلاف با دولت‌های مسیحی توازن قدرت با امپراتوری عثمانی را در منطقه حفظ کننددرود بر ترکان ایران که همیشه باعث کشور گشایی و پیشرفت بوده اند و هستند مثل ناد از تیره ترک افشار مثل صفوی ها مثل سلجوقیان مثا اتابکان مثل غزنویان.اسراپیل نابود است از صهیونیست ها بیشتر از فارس ها متنفرم. جمعه 13 دی 1387

ایران تالش - ایران - ماسال Aytak - ایران - تبریز واقعا برای هموطنانی چون تو متاسفم که مایه شرمساری اذری زبانان عزیز میشی شنبه 14 دی 1387

iran zamen - نروژ - روگنان Aytak - ایران - تبریز جان خودم خیلی ت..ک هستی.با معذرت از تر..های عزیز اذری. شنبه 14 دی 1387