شرق آسیا بر سر سفره رنگین بازار چادر مشکی ایران

شرق آسیا بر سر سفره رنگین بازار چادر مشکی ایران

استفاده از چادر مشکی به عنوان پوشش در میان زنان ایرانی به امری غیرقابل انکار تبدیل شده است. با توجه به این‌که ایران بیشترین میزان مصرف چادر مشکی را در بین کشورهای منطقه و حتی جهان به خود اختصاص داده است، بازار مناسبی نیز در این زمینه در کشورمان به وجود آمده است؛ تا جایی که کشورهای شرق آسیا به ویژه ژاپن و کره‌جنوبی به خوبی نبض بازار چادر مشکی ایران را به‌دست گرفته‌اند.

به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، خبر دستیابی ایران به تکنولوژی تولید پارچه چادر مشکی در شهریور سال 1385 اعلام و به دنبال آن نیز تبلیغات وسیعی در این باره انجام شد، اما به واقع بحث تولید پارچه چادر مشکی در کشوری که بزرگ‌ترین مصرف‌کننده این کالا در جهان به شمار می‌رود، به کجا خواهد رسید؟

یکی از تولیدکنندگان پارچه چادر مشکی در این زمینه از تولید جزئی خبر می‌دهد: "در حال حاضر می‌توان گفت که تولید پارچه چادر مشکی در ایران تقریبا متوقف شده و در شرایط فعلی تولید این کالا فقط برای این‌که دانش آن فراموش نشود، در حد بسیار جزئی انجام می‌شود."

وی معتقد است که با شرایط فعلی تولید پارچه چادر مشکی در ایران هیچ توجیهی ندارد و تولید پارچه چادر مشکی نیز مانند سایر کالاها نیازمند عواملی است که در فرآیند تولید تاثیرگذارند.

مواد اولیه پارچه چادر مشکی از جمله موانع پیش روی تولیدکنندگان است: "برای تولید سایر پارچه‌ها مواد اولیه مانند نخ یا موادشیمیایی چه به صورت تولید داخلی و چه وارداتی در بازار موجود است، در نتیجه تولیدکنندگان داخلی مشکلی از بابت تامین مواداولیه خود ندارند، اما در زمینه تولید پارچه چادر مشکی چنین شرایطی در کشور وجود ندارد. هم‌اکنون حداکثر 4 شرکت تولیدی در زمینه پارچه چادرمشکی در کشور وجود دارد که تاکنون مجموع تولید آن‌ها رقم قابل ملاحظه‌ای نبوده است."

به گفته‌ی وی هیچ‌یک از تولیدکنندگان پارچه چادر مشکی در ایران تاکنون با یکدیگر اقدام به تولید نکرده و هریک در دوره‌ای خاص اقدام به تولید کرده‌اند؛ به این ترتیب تولیدکنندگان مجبور شده‌اند که خود نسبت به واردات نخ و مواد اولیه در حجم پایین اقدام کنند که در نتیجه قیمت مواد اولیه نیز برای آن‌ها گران تمام شده است.

تعرفه‌های مربوط به واردات چادر مشکی نیز سال گذشته تغییرات عجیبی پیدا کرد: "در حال حاضر تعرفه وارداتی پارچه چادر مشکی به صورت کامل 16 درصد است، در حالی که تعرفه واردات سایر پارچه‌ها بین 66 تا 70 درصد تعیین شده که این وضع برای تولیدکننده به هیج‌وجه به صرفه نیست."

در حال حاضر تعرفه واردات نخ 20 درصد است؛ ضمن این‌که اجناس وارداتی به صورت کامل مانند چادر مشکی ضایعات ندارد، اما واردات مواد اولیه برای تولید چادر مشکی با ضایعات تولید نیز همراه بوده که مجموعه این عوامل تولید چادر مشکی را در ایران از صرفه اقتصادی به دور کرده است. این در حالی است که جا انداختن یک محصول جدید به نام چادر مشکی ایرانی در کشورمان بسیار دشوار بوده و نیاز به گذشت زمان طولانی دارد.

در حال حاضر چادر مشکی عمدتا از کشورهای ژاپن، کره‌جنوبی و اندونزی وارد ایران می‌شود، اما به نظر می‌رسد، بازار ایران عمدتا در اختیار چادر مشکی‌های کره‌ای قرار داشته باشد: "برای تولید چادر مشکی به مواد خاصی به نام دیپ شیپ نیاز است که قابلیت تولید آن‌ها در ایران وجود نداشته و باید از کشورهایی مانند ژاپن و کره‌جنوبی وارد شوند. مواد دیپ شیپ عمق مشکی را در پارچه چادر مشکی ایجاد می‌کند. البته واردات دیپ شیپ بار هزینه‌ای زیادی برای تولیدکنندگان نداشته، اما نقش کلیدی از نظر تکنیکی و کیفیتی در تولید چادر مشکی دارد."

به گفته وی بخش خصوصی در زمینه‌هایی مانند تولید چادر مشکی به دلیل مشکلات یادشده قادر به سرمایه‌گذاری نیست: " دولت باید در ابتدای عزم به وجود آمده برای تولید چادر مشکی در کشور از تولیدکنندگان به شیوه‌های مختلف حمایت می‌کرد تا این روند ادامه پیدا می‌کرد."

این فعال صنعتی به نکته جالبی درباره تجربه کشورهای دیگر در زمینه تولید محصولات نساجی اشاره می‌کند: "در کره‌جنوبی بافندگی‌های کوچکی وجود دارند که محصولات خود را به کاخانه‌های بزرگ برای رنگرزی و تکمیل تحویل می‌دهند. یک شرکت تکمیل و رنگرزی در مجموع بیش از 50 شرکت کوچک را مورد حمایت خود قرار می‌دهد و این حلقه به صورت مداوم تکرار می‌شود، اما متاسفانه علی‌رغم همه تلاش‌ها چنین حلقه‌هایی هرگز در صنعت نساجی ایران به وجود نیامده است."

گفتنی است، اواخر سال 1385 بود که برخی منابع از صفرشدن تعرفه واردات پارچه چادر مشکی به کشور طی سال 1386 خبر دادند. البته وزارت صنایع ومعادن تاکید داتش که ارایه پیشنهاد کاهش تعرفه واردات چادر مشکی از 70 درصد به 16 درصد از سوی این وزارتخانه نبوده است.

در همین زمینه وزیر سابق صنایع و معادن در سال 1385 به ایسنا گفته بود که همزمان با کاهش تعرفه واردات پارچه چادر مشکی به کشور، بنا به پیشنهاد وزارت صنایع قرار شد، در صورتی که تولیدات داخلی در این زمینه از کیفیت و سود معقولی برخوردار باشد و قیمت تمام شده آن به اضافه سود معقول حاصل شده، بیشتر از قیمت پارچه چادری موجود در بازار باشد، مابه التفاوت قیمت تولید داخلی و وارداتی توسط دولت پرداخت شود. به این ترتیب یک اصلاحیه مناسب توسط وزارت صنایع و معادن در مصوبه مربوط به تعرفه واردات پارچه چادرمشکی لحاظ شد.

وی همچنین با اشاره به کاهش تعرفه واردات پارچه چادر مشکی از 70 به 16 درصد تصریح کرده بود که وزارت صنایع و معادن و دولت بر تولید پارچه چادر مشکی با کیفیت بالا در داخل تاکید دارند و به منظور این‌که انجام سرمایه‌گذاری در زمینه تولید این محصول متوقف نشود، قرار شد، مابه‌التفاوت قیمت تمام شده به اضافه سود معقول و قیمت پارچه چادر مشکی در بازار توسط دولت پرداخت شود.

او همچنین تاکید کرده بود که زمانی که تولید پارچه چادر مشکی در کشور جوابگوی نیاز داخل باشد، تعرفه واردات این محصول افزایش خواهد یافت.

البته گویا هنوز چنین امری محقق نشده، زیرا تعرفه واردات پارچه چادر مشکی همچنان 16درصد باقی مانده است.

در حال حاضر برآورد می‌شود که حداقل نیاز سالانه کشور به پارچه چادر مشکی 35 میلیون متر مربع باشد که تقریبا تمامی این نیاز از کشورهایی مانند ژاپن و کره‌جنوبی تامین می‌شوند.