کنترل مقدار مصرف غذا، عاملی مهم در کاهش وزن

کنترل مقدار مصرف غذا، عاملی مهم در کاهش وزن

مکانیسم های فیزیولوژیکی و روان شناختی متعددی در کنترل مقدار خوردن ما تاثیر دارند. اغلب این مکانیسم ها از طریق هماهنگی و سازگاری سیستم های گوناگونی از بدن مانند بخش هایی از مغز، معده، کبد، هورمون ها و سایر مواد شیمیایی موجود در خون با هم هماهنگ می شوند که برای درک کامل عملکرد آنها، به تحقیقات بیشتری در این باره نیاز داریم.

در فهرست ذیل، بعضی از مکانیسم های کنترلی ساده را که به خوبی می شناسیم، مشاهده می کنید؛ البته بعضی از آنها تحت کنترل ما هستند، اما برخی دیگر به صفات موروثی ما بستگی دارند.

1- وزن بدن

افرادی که وزنشان بیشتر است، غذای بیشتری هم مصرف می کنند که می تواند در اثر افزایش مصرف انرژی باشد که با افزایش توده بدنی ارتباط دارد.

فردی که دارای استخوان، عضلات و سلول های بدنی بیشتری است، برای حفظ جسم خود نیاز به غذای بیشتری دارد و در نتیجه اشتهای بیشتری هم دارد.

2- فعالیت بدنی

تحقیقات نشان داده است با افزایش فعالیت بدنی، افراد غذای بیشتری هم می خورند. ولی این موضوع به نوع فعالیت بستگی دارد. 

کسی که یک شغل سنگین کاربری دارد، مانند کارگر ساختمان یا کارخانه، با توجه به میزان فعالیت خود، اشتهای بیشتری دارد. در عوض کسی که تمام ساعات کاری خود را پشت کامپیوتر می نشیند و تحرک بدنی ندارد، مطمئناً اشتهای کمتری به مصرف غذا خواهد داشت. ولی اگر همین فرد بعد از اتمام وقت کاری،روزانه یک فعالیت ورزشی منظم داشته باشد، می تواند اشتهای خود را تنظیم کند و غذای اضافی مصرف نکند. به همین دلیل توصیه می شود روزانه یک فعالیت منظم ورزشی داشته باشید.

3- متابولیسم(سوخت وساز بدن)

افرادی که به طور طبیعی متابولیسم بدنشان بالاست، اغلب اشتهای خوبی دارند. افزایش متابولیسم به وسیله روش های  صحیح، نباید تغییر چندانی در میزان غذای مصرفی ایجاد کند.

4- هورمون ها

بعضی هورمون ها اشتها را تنظیم می کنند که معروف ترین آنها انسولین است. هنگامی که سطح قند خون پایین می آید، انسولین سبب ایجاد گرسنگی می شود و به این ترتیب ما را به مصرف قند و تثبیت مجدد سطح قند خون تشویق می کند.

این موضوع تا اندازه ای پایه و اساس رژیم های کم کربوهیدرات است که امروزه رواج دارند، ولی این انسولین نیست که فرد را چاق می کند، بلکه مصرف انرژی بیش از حد موجب این مشکل می شود!!

5- دمای محیط 

آب و هوای سرد، اغلب باعث افزایش اشتها و هوای گرم باعث کاهش اشتها می شود. اگر تا به حال برای تعطیلات به یک منطقه ی گرمسیری رفته باشید، حتماً متوجه شده اید که به اندازه موقعی که در خانه بودید غذا نمی خورید.

علاوه بر آن، اغلب مردم در تعطیلات فعال تر و پر تحرک هستند، چون مرتب راه می روند(برای تماشای مناظر و چشم اندازها یا پیاده روی در ساحل)، شنا می کنند یا به فعالیت های معمولی می پردازند. اما ممکن است عکس این هم اتفاق بیافتد، مانند کسانی که در تعطیلات، فقط گوشه ای لم می دهند و غذاهای سنگین و چرب می خورند.

این موضوع نشان می دهد که چگونه عوامل فیزیولوژیکی می تواند بر سایر کنترل ها  تاثیر بگذارد!

6- خوشمزگی غذا 

خوش طعمی غذا، بر اشتها و طبعاً بر مقدار مصرف غذا تأثیر دارد. خوش طعمی غذا معمولاًٌ به تنوع رژیم غذایی بستگی دارد و تحقیقات نشان داده که متنوع بودن غذا، منجر به مصرف بیشتر آن می شود. مثال ساده ی آن اغذیه فروشی یا جشن ها و میهمانی هاست یعنی جایی که غذاهای اشتها آور زیادی عرضه می شود. دیدن و بوییدن غذاهای خوشمزه، اکثر مردم  را وا می دارد که حتی با وجود سیری، کمی از آن غذاها را بچشند.

امروزه بسیاری از مواد غذایی در قفسه های سوپر مارکت، برای تحریک غدد چشایی ما آماده شده اند، بنابراین غالباً دلمان برای آنها ضعف می رود. ولی متاسفانه خوشمزه تر شدن یک غذا، اکثراً به معنای چرب بودن آن است!

7- لذت بردن

خوردن، با لذت مرتبط است؛ ما از نگاه کردن به غذا، خریدن، پختن و البته از خوردن آن لذت می بریم. هنگامی که غذا مطبوع نباشد، دیگر لذتی هم در کار نیست. حتماً تا به حال پیش آمده آنقدر سیر باشید که فکر غذا هم حالتان را بد کند. حیف که گاهی این  حس منفی حقیقتاً دست کم گرفته می شود.

8- عوامل روانی 

عوامل روانی می توانند تأثیر مهمی بر مقدار مصرف غذا داشته باشند. بعضی ها ممکن است افراط کنند، مثلاً مبتلایان به «بی اشتهایی عصبی» به دلیل باورهای خاصی که دارند، عمداً به خودشان گرسنگی می دهند.

بعضی از رفتارهای غذا خوردن با نیازهای احساسی مرتبط است، مثلاً استرس در بعضی افراد باعث پُر خوری و در عده ای دیگر باعث کاهش اشتها می شود.

تأثیر ذهن ما بر مقدار مصرف غذا، تابع نیازهای احساسی و تابع اهمیتی است که برای غذا قائل می شویم.

9- تأثیرات اجتماعی

عوامل اجتماعی نیز می توانند بر عادات غذا خوردن تأثیر بگذارند. اغلب مردم از روی عادت غذا می خورند، مثلاً موقع ناهار یا شام، تمام اعضای خانواده- حتی اگر گرسنه نباشند- دور هم غذا می خورند! عید نوروز هم مناسبت دیگری است که معمولاً شامل زیاده روی در مصرف غذاست. در چنین موقعیتی بیشتر از همیشه می خوریم و می نوشیم و عذرمان هم این است: «خوب عید است دیگر!»

بسیاری از رویدادها و مناسبت های اجتماعی حول محور خوردن یا نوشیدن یا هر دو  دور می زنند. درباره هر رویداد اجتماعی که در زندگی تان رخ داده فکر کنید؛ ببینید آیا زیاده روی کرده اید یا خیر؟ اگر بلی، فکر کنید، چرا؟