کروبی : لوایح دوگانه خاتمی از بن‌بست‌های مجلس ششم بود

کروبی : لوایح دوگانه خاتمی از بن‌بست‌های مجلس ششم بود

رئیس مجلس ششم در مصاحبه‌ای مفصل با روزنامه اعتماد ملی یکی از مشکلات و بن‌بست‌های این مجلس را ارائه لوایح دوگانه از سوی سید محمد خاتمی عنوان کرد.

مهدی کروبی دبیر کل حزب اعتماد ملی مصاحبه‌ای مفصل در مورد وقایع انتخاباتی در ایران بعد از پیروزی انقلاب اسلامی با روزنامه اعتماد ملی انجام داده که سه قسمت آن طی سه شماره در تاریخ 23، 24 و 25 دی ماه منتشر شده است.
وی در این گفتگو به مباحث مهمی چون چگونگی تشکیل مجلس اول و حضور احزاب و گرایش‌های مختلف در این مجلس، تشکیل مجمع روحانیون مبارز، مسئله رد صلاحیت‌ها، نظارت استصوابی، مخالفت‌های برخی سیاسیون با اقدام شورای نگهبان در رد صلاحیت‌ها، رایزنی مجمع روحانیون با مقام معظم رهبری و مقامات عالیرتبه نظام، فعالیت‌های انتخاباتی مجمع روحانیون در انتخابات مجلس پنجم، انتخابات ریاست جمهوری هفتم و شکل گیری مجلس ششم اشاره کرده است.
مهدی کروبی با روزنامه اعتماد در قسمت دوم مصاحبه با عنوان" پشت پرده انتخابات مجالس چهارم تا ششم" به اختلافات موجود برخی از نمایندگان دوم خردادی از جمله در مورد انتخاب رئیس مجلس ششم اشاره کرده است.
وی با بیان اینکه در مجلس ششم بحت چگونگی انتخاب رئیس مجلس مطرح بود به نقطه نظرات متفاوت میان اصلاح طلبان در مجلس اشاره و تاکید کرد: هنوز انتخابات نشده بود که آقایان می‌نشستند و از ریاست مجلس حرف می‌زدند، در ذهن‌ها بیشتر این بود که یا‌ هاشمی رئیس می‌شود یا من، چون هر دو سابقه ریاست داشتیم، نظر خود من این بود که این رای نمایندگان است که رئیس را تعیین می‌کند اما برخی که خیلی نمی‌خواهم نامشان را ببرم، می‌گفتند رئیس مجلس از بین دو روحانی باشد که یکی حاضر نشد بیاید در انتخابات، دیگری هم که برایش مانع ایجاد شده بود. ما بازهم تحمل کردیم، اما پس از اینکه انتخابات برگزار شد، آن دو نفر هم نیامدند، یک‌دفعه صحبت‌ها این شد که چه لزومی دارد که رئیس روحانی باشد، حتی خبرنگاران هم از من می‌پرسیدند که رئیس روحانی باشد یا غیرروحانی. فضا وحشتناک بود. فضایی ایجاد شده بود که ما نمی‌خواستیم به سوالا‌ت جواب دهیم. در دو جا صحبت کردم یکبار رفتیم دانشکده فنی صحبت کردیم. همچنین پارک لا‌له یک میتینگ بود که آنجا هم صحبت کردیم، هرچند که نمی‌خواستم بروم اما دوستان گفتند میتینگ مجمع روحانیون است، چرا شما نمی‌روید. به هر حال رفتم، افراد زیادی صحبت کردند، میتینگ آرامی بود، همین که من شروع به صحبت کردن کردم، اسم یک نفر را می‌بردند که رئیس مجلس ما فلا‌ن آدم است. اهانت بود و... خیلی سخت بود. متاسفانه این حرف‌ها را بعد از انتخابات هم زدند در یکی از جلسات مقدماتی که برای تشکیل هیات‌رئیسه تشکیل شده بود، برخی گفته بودند که رئیس مجلس نباید روحانی باشد، اسم چند نفر را هم می‌برند، رای‌گیری می‌کنند، روحانی‌بودن بیشتر رای می‌آورد، آقای خباز نقل می‌کند، دیدند روحانی بودن بیشتر رای آورد، مجری جلسه، گفت ما باید به آقای خاتمی بگوییم که تکلیف کنند، فلا‌ن فرد رئیس شود، او (خباز) می‌گوید همانجا گفتم برای آن فرد هم رای بگیرید. رای گرفتند و او رای کمی آورد؛ کم‌کم پا را فراتر گذاشتند. گفتند رئیس مجلس سخنگو است، خودزنی از این بالا‌تر است. به آقای منتجب‌نیا گفتم با خاتمی تماس بگیر و مسائل را به او بگو، از او بخواه که مراقب باشد، بعد آقای خاتمی تذکر داد و برخورد کرد. آنها دوباره آمدند گفتند برای ریاست مجلس کاندیدایی نداریم و نامزدی معرفی نکردند و گفتند که برای رئیس رای ندهید و 63 نفرهم رای ندادند. همان کاری را که درریاست جمهوری کردند و در آنجا افرادی را می‌دیدند که به نامزد روحانی رای ندهید. ما هم احساس کردیم، روزهای سختی داریم باید خیلی مراقب باشیم، به هر حال گذشت. اینها را یادآوری می‌کنم برای اینکه ببینید اوضاع و روزگار چطور بوده است گاهی می‌گویید محور اصلا‌حات کیست، از این جهت می‌گویم اگر مدیر و محور داشتیم اوضاع این‌طور نمی‌شد، مردم باید بدانند که چرا کار به اینجا رسیده است.
کروبی در ادامه مصاحبه مفصل خود با روزنامه اعتماد ملی در خصوص حوادث و اتفاقات دروان مدیریت خود در محلس ششم و انتخابات محلس هفتم و تحصن نمایندگان حرفهای تازه‌ای را مطرح کرده است.
وی در بخش دیگری از این گفتگو به موضوع قانون انتخابات اشاره کرد و گفت: ما هنوز هیچ کاری در مجلس نکرده بودیم، تازه وارد مجلس شده بودیم که دیدیم عده‌ای دارند امضا می‌گیرند، برای دوفوریت اصلاح قانون مطبوعات، شما به آیین‌نامه داخلی مجلس نگاه کنید، معلوم می‌شود دوفوریت‌ها برای چی است. اخبار این ماجرا به مقام معظم رهبری می‌رسد، از دفترشان تماس می‌گیرند پیامی برای من و نفر دوم مجلس می‌آورند، پیام دوستانه بود، در آن این بود که شما می‌خواهید قانون مطبوعات را اصلاح کنید، خوب‌! اجازه دهید یک مقدار مجلس جلو برود، کارهایش را آغاز کند، کمیسیون‌ها تشکیل شود، قانون مطبوعات قبلی عملی شود و نقایص آن مشخص شود، آنوقت تصمیم بگیرد. بعد از آن پیام نایب‌رئیس این مجلس یک جلسه تشکیل داد و خودش جلسه را اداره کرد. علی رغم اینکه عده‌ای حرف‌هایی و سخنانی گفتند گاهی تند و گاهی آرام اما او چیزی نگفت... بعد آمدند، فوریت را به یک‌فوریت تبدیل کردند و با دفتر رهبری تماس گرفتند و گفتند تعدیل کرده‌ایم و اصلاح شده است. از دفتر گفتند که آقا خواسته فعلا طرح مطرح نشود، اما آقایان آمدند طرح را در مجلس مطرح کردند و فوریت آن مطرح و بررسی شد، رفته‌رفته ماجرا وارد فاز دیگری شد، کم‌کم باخبر شدیم، مقام معظم رهبری یک نامه‌ای برای مجلس نوشته‌اند، ما نمی‌خواستیم به آنجا برسند، از آقای ‌هاشمی در یک جلسه پرسیدم ایشان گفت، بله، نبایست نامه‌ای نوشته شود. یکبار خدمت مقام معظم رهبری رفتم و در این مورد صحبت کردم، سابقه مصوبه را دادم و درباره طرح صحبت کردم و بعد گفتم، نامه نیاید به نظر ما بهتر است، ایشان احساس کرده بودند که مجلس نمی‌خواهد اطلاعت کند، توضیح دادم که این‌طور نیست، مجلس اهل اطاعت هست. از نکات تلخ این بود که همان روز که با مقام معظم رهبری هم طرح تصویب شد و هم نامه‌ای به قوه قضاییه نوشته شد که نکات تندی داشت. یکی از نزدیکان مقام معظم رهبری به من گفت، تو با این مجلس در این چهار سال چه می‌کنی، یک نفر دیگر که در آنجا بود پرسید ماجرا چیست که او توضیح داد امروز نمایندگان مجلس نامه‌ای نوشتند که این نامه کیفرخواست علیه قوه قضاییه است، می‌خواستیم اولین دیدار پیش مقام رهبری باشیم... هر حال رسیدیم به مصوبه، تلاش کردیم، نامه نیاید، اما طرح آمد تو دستور، آقای حجازی از دفتر رهبری خبر داد که اول وقت نامه‌ای از آقا می‌آید، ما صبح در هیات‌رئیسه بودیم که نامه رسید، ‌نامه را یکی از آقایان خواند، در نامه آمده بود که به صراحت نوشته شود این طرح نه مصلحت است و نه مشروع که در دستور قرار گیرد و طرح را از دستور خارج کنیم، رفتیم و از دستور درآوردیم...برخی از نمایندگان مجلس که از اعضای غیر از هیات‌رئیسه بودند با خبرنگاران صحبت کردند و گفتند که رئیس مجلس خودسرانه، طرح مطبوعات را از دستور کارخارج کرده است، من تعجب کردم...بعد از این ماجرا، برخی از مطبوعات حملات تندی را علیه من آغاز کردند، انتقادات و حملات به‌گونه‌ای بود که در یکی از جلسات سران که آقایان‌ هاشمی‌رفسنجانی، آیت‌ا... ‌هاشمی‌شاهرودی و آقای خاتمی میهمان من بودند، آقای‌ هاشمی بسیار نسبت به من محبت کرد و خواستار جلوگیری از این حملات شد. او گفت: «آغاز فعالیت مجلس است و حملات زیادی به آقای کروبی می‌شود. باید کاری کنیم که به او کمتر حمله شود.» من گفتم، نه! من از این حمله‌ها نمی‌ترسم. آقای‌هاشمی گفت من می‌دانم اما شرایط اینگونه است و بعد به آقای خاتمی گفت: «‌به برخی از این افراد که از نزدیکان شما هم هستند و زیر نظر شما کار می‌کنند بگویید (حتی نام برخی از آنها را برد‌) این کار را نکنند.
وی در مورد واکنیش خاتمی نسبت به این سخنان گفت: او در مقابل حرف‌های‌ هاشمی سکوت کرد. و گفت که اینها به حرف‌های من گوش نمی‌کنند.
رئیس مجلس ششم با اشاره به حوادثی که به طرح بحت خروج از حاکمیت و لوایح دوگانه منجر شد تاکید کرد:زمزمه خروج از حاکمیت و لوایح دوگانه مطرح شد و آنقدر این موضوع در جامعه پیچید که یک روز رفتم تا جلسه مجلس را اداره کنم، یکی از نمایندگان آمد و گفت:«برای چی مانده‌ای، همه می‌گویند نباید در حکومت بمانیم، نتیجه ندارد، فقط به او نگاه کردم و رفتم.»
یکی دو روز بعد چند نفر به دفتر من در مجلس آمدند و حرف‌هایی زدند که برخی از آنها خیلی تلخ بود، من گفتم این کار ما مصلحت نیست، ما باید دو کار کنیم، اول عیوب خودمان را مانند اختلافات در ستاد اقتصادی دولت که آن روز‌ها مشکلات زیادی ایجاد کرده بود را حل کنیم و بعد یک جلسه بگذاریم، حر‌ف‌هایمان را هماهنگ کنیم و سپس به ملاقات مقام معظم رهبری برویم و در جلسه با ایشان من اول از همه هم من حرف می‌زنم. زیرا می‌دانستم اگر ابتدا خود مشکلات اجرایی را حل نکنیم مقام معظم رهبری حتما می‌گویند اول این مشکلات را حل کنید. دوستان در آن جلسه از پیشنهاد من خیلی استقبال کردند اما همین که از دفتر من بیرون رفتند، احساس کردم که دیگر اصلا موضوعی با من مطرح نمی‌شود زیرا می‌دانستند که من از این آمادگی برای حمایت از کارهای آنها برخوردار نیستم به هر حال همان حرف‌ها برای ما مشکلاتی ایجاد کرد که امروز داریم تاوان همان روز‌ها را پس می‌دهیم. من تا همین اندازه سربسته می‌گویم، عده‌ای از دوستان از فرصت‌ها استفاده نکردند و دستی‌دستی جریان اصلاحات را به این روز انداختند. ... در آن گیرودار، لوایح دوقلو به مجلس رفت که وضع را به کلی به‌هم زد زیرا چیز جدیدی بود و حتی خودم نگاه کردم و دیدم که تذکراتی درباره دخالت در امور مجلس دارد. در جلسه‌ای که من، خاتمی و موسوی‌خوئینی‌ها بودیم، گفتم، من مخالف این لایحه هستم، توضیح دادم و گفتم نظارت و سوال حق مجلس است و نمی‌توانید بگویید که از این حق خود استفاده نکند. آقای موسوی‌خوئینی‌ها‌ حرف من را تایید کرد و گفت: شما آدم خوبی هستید و در امور مجلس دخالت نمی کنید ولی ممکن است که برخی دولت‌ها در کار مجلس دخالت کنند. باید به فکر دولت‌های بعد هم بود. مثلا گفتم اگر اختیارات در دست ‌هاشمی بود که دولت قدرتمندی داشت هر چند که خودش مجلسی است ولی امکان داشت در امور مجلس دخالت کند. اگر این لوایح تصویب شده بود تصور کنید الان چه می‌شد. بنابراین در زمان رای‌گیری برای لوایح دوگانه وقتی می‌خواستند در صحن مجلس رای‌گیری کنند من گفتم من خودم مخالف برخی بخش‌ها هستم و باید اصلاح شود ولی در عین حال گفتم که ما به کلیات رای می‌دهیم و من بحث‌هایی درباره جزئیات دارم که بعدا صحبت می‌کنم. تحرک و حرکتی شد که هرچه جلوتر رفتیم شاهد تندتر شدن فضا بودیم بالاخره یک حرکاتی در داخل و خارج مجلس شروع شد که توپ را به زمین مجلس بیندازند. درباره لوایح دو‌گانه حتی من تذکراتی دادم و جلساتی با شورای نگهبان داشتیم ولی به نتیجه نرسید. در همان زمان احساس کردم که طرح خروج از حاکمیت به شدت مطرح می‌شود و حرف‌هایی در جلساتی زده می‌شود و نامه‌های که نوشته می‌شود که گویای درگیری‌های تندی است. در جلسه‌ای که بزرگان بودند به صراحت گفتم، من وارد ماجرایی می‌شوم که بدانم از کجا شروع شده و به کجا ختم می‌شود.
بالاخره سرنوشت لوایج اینچنین شد، جلسات متعددی گذاشتیم که به نتیجه نرسید، فضایی ایجاد شد که لوایح را دولت پس گرفت و ماجراها وارد فاز دیگری شد. از جمله نامه‌نگاری‌هایی که شروع شد.
دبیر کل حزب اعتماد ملی در ادامه این گفتگو با روزنامه اعتماد ملی به بحث نامه نگاری‌هایی که توسط دولتی‌ها و دانشگاهی‌ها و نمایندگان مجلس ششم نوشته می‌شد اشاره کرد و گفت: بعضی نامه‌نگاری‌ها که من خیلی وارد آن نمی‌شوم، نامه‌های که دولتی‌ها، دانشگاهی‌ها و یا هر دو با هم می‌نوشتند. یکی از مشکلات و چالش‌های جدی در مجلس ششم موضوع تحقیق و تفحص از صدا و سیما بود. عده‌ای از نمایندگان می‌خواستند تا از صداو سیما تحقیق شود ولی من می‌گفتم از آنجا که صدا و سیما زیر نظر مقام معظم رهبری اداره می‌شود باید از ایشان اجازه گرفت. پس نامه‌ای به ایشان نوشتم و ایشان هم موافقت کردند. اما در همان زمان برخی از دوستان به جمع‌آوری امضا علیه مدیریت مجلس می‌پرداختند ...یک نامه هم بود که نمایندگان به مقامات عالی نوشتند و روی سایت‌ها قرار دادند. روز شنبه بود که به جلسه شورای‌عالی امنیت ملی رفته بودیم احساس کردم که وضع مطلوبی حاکم نیست و بخش مهمی از اعضا و به‌ویژه نیروهای مسلح از اوضاع ناراحت هستند. در همان حال دیدم که یکی از فرماندهان نظامی آنجا دارد نامه را توزیع می‌کند، برخی اسامی را من آنجا دیدم و البته می‌دانستم که بسیاری با رضایت آن را امضا نکرده‌اند، بارها به دوستان گفته بودم که از بچه‌های مجلس با این روش امضا نگیرید، از کسانی بگیرید که پایش بایستد.
به هر حال در جلسه شورای امنیت ملی، دیدیم آقای خاتمی بسیار برافروخته شد و نامه‌ای به رئیس‌دفترش که برادرش بود نوشت و گفت به روزنامه‌ها اعلام کنید نامه را منتشر نکنند، بعد هم آقای ربیعی را فرستادیم که حتما تاکید شود، روزنامه‌ها آن را منتشر نکنند.
کروبی با اشاره به ماجرای تحصن، جنجالی‌ترین بخش فعالیت مجلس ششم و دیدار مقام رهبری به شورای نگهبان و ناظران و توصیه‌های ایشان مبنی بر عرفی بودن تایید صلاحیت‌ها، احزار صلاحیت تایید صلاحیت شدگان سابق و ایستادگی در مقابل گردن کلفت‌ها خاطرنشان ساخت: فردا بعد‌از‌ظهر عده‌ای از متحصنان به دفتر من آمدند و می‌گفتند که تحصن را ادامه می‌دهند. من به آنها پیشنهاد کردم که با توجه به سخنان مقام معظم رهبری حداقل یک هفته تحصن را بهم بزنند. یکی از متحصنان که پیش من آمده بود گفت ما این سخنان را مثبت ارزیابی می‌کنیم اما اگر تحصن بهم بخورد دیگر معلوم نیست که بتوانیم همین افراد را دور هم جمع کنیم. همزمان همان روز دو روحانی پیش من آمدند که آقای انصاری هم در میان آنها بود به آنها گفتم که شما باید حتما نامه‌ای بنویسید که تحصن را به‌هم بزنند و دیگران هم گفتند درست است زیرا اگر نحصن به‌هم نخورد کار خراب می‌شود. بنابراین نامه‌ای نوشته شد که این نامه را به وسیله آقای محتشمی‌پور و آقای کیان‌ارثی، که از قدیمی ترین نیروهای خط امامی بودند فرستادیم اما موفق نشدند. در همان زمان با آقای خاتمی هم صحبت کردم و به او گفتم که این تحصن از فاز تعامل خارج شده است و به درگیری تمایل پیدا کرده است. خاتمی به من گفت هرچه به آنها می‌گویم به حرف‌های من گوش نمی‌کنند. فهمیدم که کار از دست ما خارج شده است بنابراین از جمع متحصنان خارج شدم و کار خودمان را ادامه دادم...آنها فکر می‌کردند که در جامعه از این کار آنها استقبال می‌شود ولی مشت گره‌کرده خالی باز شد و حتی دسته‌ای از نمایندگان مجلس به آنها طعنه و کنایه می‌زدند و می‌گفتند از جمعیتی که در حمایت از شما در خیابان جمع شده به سختی عبور کردیم. البته برخی از دانشجویان هم می‌گفتند زمانی که حوادثی برای دانشجویان رخ داد اینها تحصن نکردند ولی حالا که خودشان رد‌صلاحیت شده‌اند تحصن کرده‌اند.
وی در مورد واکنش رئیس جمهور سابق به موضوع تحصن تصریح کرد:یک جایی آقای خاتمی گفت که اگر اینها تحصن را جمع می‌کردند، اکثریت شان تایید صلاحیت می‌شدند مشکل اول هفت تا 10 نفر بوده بعد هی تشدید شده است.در یک جلسه‌ای هم مقام معظم رهبری به‌شدت از تحصن گلایه کرد، حتی به من گفتند که چرا شما کاری نکردید، من با شوخی گفتم حریف نشدم، گفتم حضرتعالی رهبر نظام هستید و شورای‌نگهبان را منصوب کردید، آنها به حرف شما عمل نمی‌کنند، معلوم است که نماینده هم حرف مرا نمی‌خواند... دیگر اوضاع از کنترل خارج شد، در یک جلسه بحث‌هایی شده بود و یک نفر گفته بود خاتمی و کروبی از طرف ما نماینده باشند که با مذاکرات این موضوع را حل کنند ولی دو سه نفر گفتند که ما آنها را قبول نداریم و باید خودمان در جریان کارها قرار بگیریم و حتی بعدها عده‌ای به من می‌گفتند چرا برای کسانی که حتی شما را قبول ندارند تلاش می‌کنید.
دبیرکل حزب اعتماد ملی ضمن دفاع از مجلس عملکرد مجلس ششم ابراز داشت:اخیراً در روزنامه‌ها خواندم که آقای خاتمی گفتند مجلس ششم اشتباهاتی داشت من نمی گویم که این مجلس اشتباهاتی نداشت چه بسا که اگر لوایح دوگانه تصویب می‌شد از بزرگ‌ترین اشتباهات این مجلس بود و باعث می‌شد که با بن بست برخورد کنیم...درست است که ممکن است مجلس ششم اشتباهاتی داشته باشد ولی یکی از مشکلات همان لوایحی بود که ایشان ارائه کردند.
البته در آن دوران گروهی خاص در درون مجلس با هماهنگی گروهی در بیرون از مجلس حرکت‌ها را کنترل و هدایت می‌کردند. متاسفانه گروهی در مجلس بودند که حرکت‌های تندی را داشتند. این گروه نمی‌خواستند غیر از خودشان فرد دیگری امور را بر عهده گیرد. در همان زمان یادم هست که حدود یکماه به پایان مجلس ششم باقی مانده بود که یکی از نواب‌رئیس و منشی هیات‌رئیسه از سمت خود استعفا دادند. خانم امانی به جای آقای خالقی‌ منشی هیات‌رئیسه شد ولی برای نواب‌رئیس ماجرا به شکل دیگری بود. در آن زمان در جلسه هیات‌رئیسه مطرح شد که به آقای جبارزاده که از نمایندگان فعال است و قصد دارد که این دوره کاندیدا شود، ‌رای دهیم تا کمکی به او شود. عقلای مجلس با این پیشنهاد موافق بودند ولی همین گروه فرد دیگری را کاندیدای نواب‌رئیسی کردند. بالاخره در رقابت، آقای جبارزاده رای نیاورد و یکی از چهره‌های محترم حزب مشارکت نواب‌رئیس شد این درحالی است که این فرد نه برای انتخابات دوره بعدی ثبت‌نام کرده بود و نه تایید صلاحیت شده بود. درحالی که همین آقای جبارزاده با رای بالایی بازهم نماینده مجلس شد و شاهد بودیم در همین سفر اخیر آقای خاتمی به تبریز تلاش بسیاری و سخنرانی خوبی کرد و اکنون نیز یکی از اعضای فعال فراکسیون اقلیت مجلس هفتم است. به هر حال همین گروه حتی اجازه ندادند که فرد دیگری غیر از خودشان حتی برای یکماه در جایگاه نواب‌رئیس قرار گیرد. بنابراین باید به عده‌ای که اکنون از ائتلاف و وحدت حرف می‌زنند بگویم که برای ائتلاف باید انسان اهل عمل باشد. من نمی‌توانم بگویم که هرکه با اعتماد ملی نیست من به اون کاری ندارم. بنابراین الان توصیه می‌کنم که انسان‌ها با سعه صدر و تحمل لازم کار کنند و البته هر مقدار که کار سنگین‌تر می‌شود دل دریایی می‌خواهد؛ کشور داری کار بزرگی است که وسعت نظر لازم دارد. امیدوارم که با وحدت و تعامل و تفاهم کارها پیش رود.