نطق احمدی نژاد در دانشگاه کلمبیا؛ تلاش برای ارائه یک چهره تازه؟

نطق احمدی نژاد در دانشگاه کلمبیا؛ تلاش برای ارائه یک چهره تازه؟

آقای احمدی نژاد برای نخستین بار گفت که آمریکا می تواند دوست خوبی برای ایران باشد

گذشته از اظهارات آقای احمدی نژاد در باره فضیلت علم و دانش که بخش مهمی از وقت سخنرانی وی را گرفت، سخنان او در باره رابطه ایران با آمریکا، مساله اسراییل و حتی هولوکاست تا اندازه‌ای تازگی داشت.

در باره رابطه ایران و آمریکا، آقای احمدی نژاد برای نخستین بار گفت که آمریکا می‌تواند دوست خوبی برای ایران باشد. گر چه وی این مساله را مشروط به اصلاح رفتار آمریکا کرد و بدین وسیله از اهمیت آن کاست، اما واژه‌های به کار گرفته شده در این باره از سوی وی، به کلی متفاوت از رویکرد جناح تندرو حاکم بر ایران بود.

در مورد اسراییل نیز آقای احمدی نژاد سخنی از لزوم نابودی آن به زبان نیاورد و ضرورت برگزاری رفراندوم در بین فلسطینی‌ها را برای تعیین سرنوشت خود یادآور شد.

گرچه جزئیات رفراندومی که آقای احمدی نژاد و دیگر رهبران جمهوری اسلامی برای حل بحران فلسطین پیشنهاد می‌کنند، به معنای محو کشوری به نام اسراییل از نقشه جغرافیا با روشی مسالمت‌آمیز است، اما همینکه آقای احمدی نژاد حاضر نشد در برابر اصرار مجری مراسم بر نابودی اسراییل تاکید کند، به معنای تجدید نظر او در اظهارات گذشته‌اش تلقی می‌شود.

در باره هولوکاست نیز آقای احمدی نژاد اصل واقعه را انکار نکرد و تنها بر لزوم تحقیق بیشتر در باره آن پای فشرد، گو اینکه وی چند بار تکرار کرد که به عنوان یک "دانشگاهی" پرسش‌هایی را نسبت به هولوکاست مطرح کرده و مفهوم دیگر سخن وی این بود که در مقام رئیس جمهور ایران در صدد انکار هولوکاست بر نیامده است.

اما به سبب متنی که رئیس دانشگاه کلمبیا پیش از سخنرانی آقای احمدی نژاد علیه وی قرائت کرد و سبب بروز جنجال رسانه‌ای شد، مقصود آقای احمدی نژاد که به نظر می‌رسد نوعی عقب نشینی بی سر و صدا از مواضع گذشته‌اش بود، از نظر مخاطبان دور ماند.

حقوق بشر

دلیل دیگری که سبب به حاشیه راندن اصل سخنان آقای احمدی نژاد شد، برخورد وی با مسائل جاری در ایران بخصوص نقض حقوق بشر بود.

به سبب متنی که رئیس دانشگاه کلمبیا پیش از سخنرانی آقای احمدی نژاد علیه وی قرائت کرد، مقصود آقای احمدی نژاد که به نظر می‌رسد نوعی عقب نشینی بی سر و صدا از مواضع گذشته‌اش بود، از نظر مخاطبان دور ماند

آقای احمدی نژاد در برابر هر پرسشی در باره وضع حقوق بشر در ایران، خود را ملزم می‌داند که جمهوری اسلامی را نظامی بدون عیب و نقص و سرآمد نظام‌های دمکراتیک معرفی کند.

از آنجا که نهادهای بین‌المللی مدافع حقوق بشر، به طور مرتب جمهوری اسلامی را در ردیف کشورهای ناقض حقوق بشر معرفی می‌کنند، جامعه بین‌المللی کمابیش از آنچه در داخل ایران می‌گذرد، آگاه است و به همین جهت، کوشش آقای احمدی نژاد به منظور ترسیم سیمایی حقوق بشری از جمهوری اسلامی، نه تنها تاثیر مثبتی بر مخاطبان خارجی نمی‌گذارد، بلکه اعتبار سایر گفته‌های وی را نیز با پرسش روبرو می‌کند.

به هر حال، از مجموع سخنان آقای احمدی نژاد در دانشگاه کلمبیا می‌توان چنین استنباط کرد که وی قصد دارد در سفرش به نیویورک، چهره ستیزه‌جو و جنگ طلبانه‌ای را که از وی در جوامع غربی شکل گرفته است، اصلاح کند و به گونه‌ای مواضع گذشته خود را نسبت به مسائل حساسیت برانگیز بین‌المللی مانند هولوکاست و اسراییل تعدیل کند.

شانس اما با آقای اجمدی نژاد یار نیست، زیرا شرایط بین‌المللی دولت ایران، برای پس گرفتن تلویحی مواضعی که به صراحت اتخاذ شده است، مناسب نیست.

دولتی مانند دولت ایران که هدف تحریم و انزوای بین‌المللی قرار گرفته و به شدت تحت فشار است تا برنامه اتمی خود را متوقف و سیاست خارجی خود را عوض کند، با نرمش‌های تلویحی نسبت به پاره‌ای مسائل نظری حساس بین‌المللی، نمی‌تواند نظر مساعد دولت‌های غربی و رسانه‌های آنها را به خود جلب کند.

از همین رو، علائمی که آقای احمدی نژاد برای تجدید نظر در برخی از مواضعش فرستاد، نادیده گرفته شد و به جای آن، بیانیه رئیس دانشگاه کلمبیا علیه وی و اظهارات او نسبت به وضع حقوق بشر در ایران، بازتاب بیشتری پیدا کرد.

به نظر می‌رسد، هر گاه اظهارات رئیس یک دولت سبب جنجال بین‌المللی شود، تنها با عقب نشینی کاملا صریح و بی حاشیه او از اظهاراتش، جنجال به وجود آمده قابل فروکش کردن است.

موقعیت داخلی آقای احمدی نژاد به گونه‌ای نیست که وی بتواند به صراحت از مواضع گذشته خود عدول کند، از این رو به نظر می‌رسد وی در پی یافتن راههای غیر مستقیم و تلویحی است، اما موقعیت بین‌المللی او به گونه ای نیست که عقب نشینی تلویحی او از سوی مخالفانش پذیرفته شود.