"بنان" الهه‌ی ناز ۹۶ ساله شد
"بنان" الهه‌ی ناز 96 ساله شد
آوازخوان بزرگ ایران که نیمه‌ی دومین ماه بهار زاده شده بود، آخرین ماه زمستان 22 سال پیش درگذشت. نخستین کسی که آوازخوانی را از چهارچوب کهنه سنتی درآورد، در گزینش شعر و پیوند آن با موسیقی دقت و سلیقه به خرج داد و با هم‌خوانی‌های گرم و محفلی خود به آواز سنتی جلوه‌ای تازه بخشید. 
به گزارش ایسنا، غلامحسین بنان در سال 1290 هجری شمسی در تهران و در خانواده‌ای اهل هنر و فرهنگ به‌دنیا آمد. پدرش از دیوانیان و دارای آوازی خوش بود و مادرش هم از خانواده قاجار و آشنا با نواختن پیانو.
پدر او را نیز چون خواهرانش نزد نی داود فرستاد تا به فراگیری موسیقی و رموز آوازخوانی بپردازد. بعدها از آموزگارانی چون ناصر سیف و میرزا طاهر ضیا رسایی، روضه‌خوانی معروف به "ضیا الذاکرین"، بهره گرفت.
غلامحسین بنان، از سال 1321، دو سال پس از راه‌اندازی نخستین فرستنده‌ی رادیویی در ایران به این سازمان پیوست و به آوازخوانی پرداخت. نخست، عبدالعلی وزیری، او را به خالقی معرفی کرد و خالقی نیز آزمایش و پرورش صدای او را به ابوالحسن صبا سپرد.
گفته می‌شود صبا در نخستین آزمایش، درآمد سه‌گاه را که به پایان برده از بنان خواسته که گوشه‌ی حصار را بخواند و او آن چنان با مهارت خوانده که دیگر نیازی به آزمایش‌های دیگر نگذاشت.
می‌گویند که کشف بنان، برای خالقی و دیگر دست‌اندرکاران موسیقی ملی، موهبتی تلقی می‌شده چراکه تازه "انجمن موسیقی ملی" را راه‌اندازی کرده بودند و به خواننده‌ای خوش صدا و ردیف‌شناس نیاز داشتند. با تبدیل انجمن، به هنرستان عالی موسیقی ملی، بنان نیز رسما به استخدام هنرهای زیبای کشور درآمد و علاوه بر همکاری با ارکستر هنرستان به تدریس آواز خوانی نیز پرداخت.
با بنیاد "برنامه گلها"ی رادیو از سوی "داود پیرنیا" عرصه تازه و گسترده‌تری برای آوازخوانی‌های بنان پدید آمده و او 15 سال پای ثابت در بخش‌های مختلف این برنامه بود.
در این برنامه، استادان تراز اول موسیقی سنتی چون روح‌الله خالقی، ابوالحسن صبا، مرتضی محجوبی، احمد عبادی، حسین تهرانی، علی تجویدی، لطف‌الله مجد و جواد معروفی با او همکاری داشته‌اند.
بنان در آغاز کار در رادیو، تنها "آواز" می‌خوانده، اما می‌گویند چندی بعد به توصیه‌ی خالقی، پذیرفته که "تصنیف " نیز بخواند.
حالا چرا؟ (آهنگ: خالقی - شعر: شهریار)، روز ازل ( مرتضی محجویی - رهی معیری) ، می ناب و جام جم (خالقی - حافظ)، عاشقی شیدا (تجویدی - منیر طه)، و الهه ناز (اکبر محسنی - کریم فکور)، حاصل همان سال‌هاست.
سرود "ای ایران" (خالقی - حسین گل گلاب) که پس از سال‌ها عنوان قطعه برتر سال 1385 را به‌خود اختصاص داد، دلنشین‌ترین یادگاری است که با صدای بنان بر جای مانده است. احمد ابراهیمی و کاوه دیلمی شناخته شده‌ترین شاگردان او به‌شمار می‌روند.
او در سال 1336 در یک سانحه اتومبیل، یکی از چشمان خود را از دست داد، اما پس از آن نیز همچنان به خواندن ادامه داد. از سال 1345 است که به مرور از حجم خواندنی‌هایش کم شد و چند سال بعد خود را بازنشسته کرد.
بنان به گفته همسرش از اواخر سال 1357به بستر بیماری افتاده بود، سرانجام در هشتم اسفند ماه سال 1364 به دلیل نارسایی "دستگاه گوارشی" چشم از جهان فرو بست.
به‌گمان کارشناسان موسیقی، غلامحسین بنان مجموعه‌ای از داده‌های طبیعی و یافته‌های فنی و هنری را در خود داشت آن‌چه از خوانده‌های او به‌جای مانده می‌تواند برای خوانندگان ریز و درشت ما نقش سرمشق و "دستور" را ایفا کند.
ارزش موسیقایی در آوازخوانی‌های غلامحسین بنان از پیوند دو عامل طبیعی و هنری شکل می‌گیرد. جیغ و فریاد چندان با مزاجش سازگار نبوده و اهل نجوا و زمزمه است.
صدای او از "بم‌های میانی"، صدای مردانه است، نزدیک به باریتون، غلت و تحریرهای کوتاه - و نه بلند - در صدای او، حرکت‌های آرام و غیرجهشی در خط سیر آوازهای سنتی هم‌خوانی دارد و به تعبیری به خواب و بیدار مخمل می‌ماند.
"فریدون مشیری" در وصف آوازخوانی‌های بنان چنین گفته است:
نغمه می‌غلتید، گفتنی بر حریر
آبشار شعر، گل می‌ریخت، نغز و دلپذیر
مخمل مهتاب بود این یا طنین بال قو
پرنیان ناز آواز سراپا حال او؟
------------------------------------------------------------------
پی‌نوشت: در تحریر این نوشتار از مطالب نگاشته شده توسط کارشناسان موسیقی استفاده شده است.