در فعالیت مجله اینترنتی فریا، با بررسی نامه ها و توضیحاتی که خوانندگان گرامی برای مطالب قرار می دهند، متوجه شدیم که بسیاری از آنها - که اکثرآجوان هستند - مقالاتی را که درباره شیوه های رسیدن به تناسب اندام زیبا هستند را بیشتر مطالعه کرده و پرسشهای آنها در اکثر موارد مربوط به روشهایی برای "زیباتر شدن" است.
علاقمندی به داشتن ظاهری آراسته و متناسب بسیار مهم است و در مقابل یکی از رایج ترین مشکلاتی که در اثر "دوست نداشتن ظاهر" به آن دچار میشویم، کاهش اعتماد به نفس است که در تمام جنبه های زندگی تاثیر گذار بوده و گاهی به جایی میرسد که شخص دیگر تنها نگران ظاهر خود نیست، بلکه تصور میکند اصولا همه چیز درباره او بد و هر کاری که میکند اشتباه است. نکته مهمی که همه ما باید به آن توجه کنیم این است که داشتن روح و روان سلامت و زیبا، بسیار مهمتر از چند کیلو کمبود یا اضافه وزن یا داشتن بینی قلمی است.
اهمیت داشتن بدنی سالم و مطلوب بر کسی پوشیده نیست، اما هستند کسانی که علی رغم داشتن ظاهری زیبا، از نداشتن اعتماد به نفس رنج میبرند و به دلایل واهی خود را به تیغ جراحان زیبایی میسپارند، رژیمهای سخت و مضر غذایی میگیرند، خود را نادان و بی دست و پا انگاشته و به آنچه توجه نمیکنند، روح و روان رنج دیده شان است. این افراد در هر شکلی که باشند از ظاهر خود ناراضی هستند و هیچ دلیل و منطقی بر این احساس آنان چیره نمیشود، "مگر اینکه خود بخواهند".
آنچه در ادامه میخوانید، مطلب مفیدی درباره شناخت خویشتن و سعی در به دست آوردن تصویر ذهنی مطلوب از خود است و امیدواریم که مطالعه آن بتواند در یافتن خود واقعی شما، راه گشا باشد.
تصویر شخصی یا خویشتن شناسی چیست؟
تصویر شخصی یا Self-Image تصویر، تصور و آگاهی ذهنی و درونی هر شخص از خودش است. عزت نفس یا Self-Esteem، زمانی است که این تصویر و درک از خود به شکلی باشد که از آن احساس رضایت کنیم. (به نقل از فرهنگ لغت Random House)
تصویر شخصی، درک و برداشت شما از خودتان است و شامل تعدادی از تاثرات و احساساتی است که در طول زمان به وجود آمده اند، امیدها و آرزوهای شما چه هستند؟ تفکرات و احساسات شما کدامند؟ شما درطی زندگی خود چه کرده اید و چه خواهید کرد؟
این تصویرهای شخصی میتوانند بسیار مثبت باشند و شخص را در اعمال و افکارش سرشار از اعتماد به نفس نمایند، یا منفی باشند و شخص را نسبت به قابلیتها و نظریات خود دچار تردید کنند.
جالب است که دیدگاه شما از خودتان میتواند به شکل غیر مترقبه ای با دیدگاه جهان نسبت به شما متفاوت باشد. بعضی افراد که از بیرون به نظر کامل میرسند (دارای دانش و آگاهی، ظاهر زیبا و موفقیت مالی و معنوی)، میتوانند تصویر شخصی بسیار بدی از خود داشته باشند و بالعکس، افرادی وجود دارند که علی رغم زندگی سخت و پر مشقت از تصویر شخصی بسیار مثبتی برخوردارند.
عده ای عقیده دارند که تصویری که هر کس از خود دارد، با وقایعی که او را تحت تاثیر قرار داده شکل میگیرد (مانند موفق بودن یا نبودن در مدرسه، کار یا روابط اجتماعی)، عده دیگر اعتقاد دارند که تصویر شخصی هر کس از خودش، میتواند به او کمک کند تا این وقایع را به شکلی که میخواهد درآورد.
به نظر میرسد که در هر دو شیوه تفکر، حقایقی وجود دارد، به این ترتیب که شکست در یک موضوع میتواند منجر به داشتن احساسی بد نسبت به خویشتن شود و از طرف دیگر، داشتن احساسی خوب نسبت به خود، میتواند به بهتر انجام دادن یک کار کمک کند.
اما در هر حال نمیتوان منکر این واقعیت شد که برداشت شخصی هر کس از خویشتن خود، تاثیر قدرتمندی بر سعادت او دارد و چشم انداز او به زندگی میتواند اطرافیان وی را تحت تاثیر قرار دهد. اگر شما یک تصویر شخصی مثبت از خود را به نمایش بگذارید، احتمال اینکه دیگران شما را یک فرد مثبت و توانا ببینند بسیار بیشتر است.
البته مهم این است که تصویر شخصی شما از خودتان در عین مثبت بودن، واقعگرایانه هم باشد. داشتن تصویری غیر واقعی-چه مثبت و چه منفی- میتواند عاملی بازدارنده باشد. بعضی اوقات داشتن کمی حس منفی یا منتقدانه نسبت به خودمان میتواند به عاملی تشویق کننده برای تغییر، فعالیت، رشد و موفقیت باشد. گاهی اوقات هم، داشتن حس مثبت بیش از حد میتواند به خود بزرگ بینی، کم اعتنایی به آموختن و گستاخی منجر شود. یافتن تعادل بین داشتن حس مثبت و واقع بینی، یکی از مهمترین عوامل در یافتن دیدگاهی صحیح نسبت به خود است.
تصویر شخصی خود را معنا کنید : ندای درونی شما چه میگوید؟
جالب است که ما میتوانیم به سادگی و به دفعات خود را مورد قضاوت قرار دهیم. آیا تا کنون از خود پرسیده اید "این چه کاری بود کردم؟" یا پس از انجام کاری با خودتان فکر کرده اید "عجب کار احمقانه ای"؟
این همان ندای درونی شما است که به قضاوت پرداخته است. در بعضی افراد این ندای درونی میتواند بیش از حد ایرادگیر و خشن باشد و به عزت نفسی آسیب دیده منجر شود. در عده دیگر، این ندا به قدری ضعیف شده است که آنها دیگر تشخیص نمیدهند که چه زمانی در حق دیگران بدی کرده و با آنان بی عاطفه بوده اند.
اولین قدم در راه تغییر تصویر شخصی و عزت نفس، گوش سپردن به ندای درونی است. آگاه شدن به حضور یا عدم حضور قاضی درونی، میتواند به شما کمک کند تا تصویر فعلی خود را ببینید و تصمیم بگیرید که آیا این تصویر نیازی به تغییر یافتن دارد یا خیر. جالب است که ما میتوانیم به سادگی و به دفعات خود را مورد قضاوت قرار دهیم. آیا تا کنون از خود پرسیده اید "این چه کاری بود کردم؟" یا پس از انجام کاری با خودتان فکر کرده اید "عجب کار احمقانه ای"؟
این همان ندای درونی شما است که به قضاوت پرداخته است. در بعضی افراد این ندای درونی میتواند بیش از حد ایرادگیر و خشن باشد و به عزت نفسی آسیب دیده منجر شود. در عده دیگر، این ندا به قدری ضعیف شده است که آنها دیگر تشخیص نمیدهند که چه زمانی در حق دیگران بدی کرده و با آنان بی عاطفه بوده اند.
یکی از روشهایی که برای درک تصویر شخصی فعلی شما مفید است، تصور یک موقعیت و عکس العملی است که خودتان در چنین موقعیتی نشان میدهید. برای مثال، شما یک صبح زیبا را میتوانید به دو شکل آغاز کنید، با جمله ای سرزنش آمیز نسبت به خودتان مانند "اینقدر تنبل نباش، حرکت کن ژولیده بی خاصیت" ، یا با این فکر که "من برای بیرون رفتن و انجام کارهای مختلف بیتابم"، شما در هر مورد نوعی ندای درونی را به کار گرفته اید و چه بهتر که از نوع مثبت آن بهره مند شوید.
گاهی اوقات شخص یک قضاوت درونی را ایجاد میکند تا خود را از موقعیتهای احتمالی خجالت آور یا نا خوشایند نجات دهد. برای مثال اگر شما به خودتان بگویید که قادر به انجام یک کار به خصوص نیستید یا خود را متقاعد کنید که دیگران شما را دوست ندارند، روشی برای طفره رفتن از اشتباه یا عدم پذیرش احتمالی خود ایجاد کرده اید. افراد معمولا با منتقد درون خود راحت تر کنار می آیند و حتا اگر این انتقاد نادرست بوده و به کاهش اعتماد به نفس منجر شود، باز به این کار ادامه میدهند.
باید بدانیم که محافظت از خودمان بدون ایجاد محدودیت هم امکان پذیر است. برای مثال، شما میتوانید برای نظر دیگران درباره خودتان، ارزش کمتری قایل شوید (از من خوششان نمی آید، حالا مگر چه شده؟) یا اینکه جنبه های مثبت کار ناموفق خود را در نظر بگیریم (حداقل از انجام دادنش نترسیدم)، یا اینکه میتوانید ندای درونی خود را در مواقعی که مشغول اغراق درباره ویژگیهای منفی شما است خاموش کرده و یا آنرا اصلاح کنید. مهم این است که هنگام قضاوت خود، به بخش واقع گرایانه آن اهمیت بیشتری بدهید تا بتوانید هر نوع انتقاد نامعقول را تعدیل نمایید.