هدف دیدارهای منطقه ای مقامات نظامی ایران

با افزایش فشارها بر ایران و احتمال تصویب قطعنامه دیگری علیه این کشور میزان حمایتهای محلی از طرفین منازعه و یا عدم آن، نقش تعیین کننده ای در افزایش و یا کاهش شانس آغاز جنگ احتمالی بین ایران و آمریکا، ایفا خواهد کرد.

علی رغم علاقمندی نخست وزیر هند، به حمایت از توسعه روابط با آمریکا، منافع جغرافیای سیاسی هند حکم می کند که دهلی نو از هجوم نظامی آمریکا علیه ایران حمایت نکند

اهمیت این نقش باندازه ایست که می تواند هجوم نظامی موثر و گسترده آمریکا علیه ایران را – حتی در صورت محدود ماندن به حملات هوائی و موشک - عملا حتی ناممکن بسازد.

شاید وقوف به این موضوع است که موجب شده مسئولان دولت ایران در کنار ادامه تلاشهای متقابل دیپلماتیک برای خنثی ساختن فشارهای سیاسی جهانی علیه خود، به انجام تحرکاتی مبادرت ورزند که هدف آنها افزایش ظرفیتهای دفاعی خودی از طریق تقویت روابط با دولتهای منطقه و همزمان، کاهش حمایتهای محلی از "دشمن" است.

دیدارچند روزه دریادار سجاد کوچکی، فرمانده نیروی دریائی ایران، از هند و دیدار مصطفی محمد نجار وزیر دفاع ایران، از سوریه را می توان در زمره این تلاشها ارزیابی کرد.

در این میان نقش هند بعنوان یک قدرت منطقه ای در مقایسه با سوریه، و روابط این کشور با آمریکا و تواناییهای نظامی آن غیر قابل انکار است.

بعلاوه، کشور هند با در اختیار داشتن ظرفیتهای ثابت شده موشکی و اتمی قادر است به تسریع برنامه خودکفائی دفاعی ایران در هر دو زمینه "تسلیحات متعارف" و یا حتی "غیر متعارف" یاری دهد.

امضا مقاوله نامه همکاری های دفاعی مابین دو کشور در چهار سال پیش با همین هدف صورت گرفت؛ مقاوله نامه ای که با توجه به گزارشها فرمانده نیروی دریائی ایران طی سفر اخیر به هند سعی در فراهم ساختن زمینه اجرای آن کرد.

با توجه به قرار داشتن در یک منطقه امنیتی مشترک، هند از ایجاد شرایطی که به خصومت با ایران بیانجامد پرهیز می کند

در صورت اعمال تحریمهای گسترده علیه ایران و ادامه آنها نیز، هند قادر است از راه تامین نیازهای فنی و تجاری ایران عملا تحریمهای اعمال شده را با شکست روبرو سازد.

احتیاج روز افزون هند به تامین منابع انرژی از یک سو و از سوی دیگر وجود منابع عظیم انرژی فسیلی در ایران با وجود فشارهای آمریکا بر هند، تحقق همکاری های استراتژیکی ما بین ایران و هند را منتفی نمی سازد.

امضاء قرارداد همکاری برای اکتشاف و توسعه منابع نفت و گاز مابین دو کشور و ادامه گفتگو های دو کشور پیرامون عملی ساختن طرح صدور گاز طبیعی ایران به هند از راه لوله و از طریق پاکستان، علی رغم اعمال فشارهای سیاسی آمریکا (و البته مشکلات عامل پاکستان) حاکی از همین امر است.

طی دو سال گذشته آمریکا از راه ارائه فرصتهای توسعه همکاری با هند منجمله پیشنهاد کمک به توسعه تکنولوژی هسته ای هند و فروش کارخانه های پیشرفته برق اتمی به این کشور و همچنین تشویق سرمایه گذاری های خارجی در آن روابط نزدیکتری با دهلی برقرار کرده و در نتیجه موفق به تاثیر گذاری نسبی در تصمیم گیریهای خارجی هند شده است.

از سوئی هند در ارجاع پرونده هسته ای ایران از سازما ن انرژی اتمی به شورای امنیت نقش عمده ای ایفا کرد حال آنکه ایران به حمایت هند دل بسته بود. با توجه به این نقش هند و در این شرایط با توجه به ادامه بحران بر سر برنامه هسته ای ایران، حمایت هند از هجوم نظامی علیه ایران و یا مخالفت جدی با آن می تواند در خنثی کردن این خطر و یا جدی تر ساختن آن موثر واقع شود.

علی رغم علاقمندی من موهان سینگ، نخست وزیر هند، به حمایت از توسعه روابط با آمریکا، منافع جغرافیای سیاسی هند حکم می کند که دهلی نو از هجوم نظامی آمریکا علیه ایران حمایت نکند. با توجه به قرار داشتن در یک منطقه امنیتی مشترک، هند از ایجاد شرایطی که به خصومت با ایران بیانجامد پرهیز می کند.

درگیریهای فرقه ای در هند بین شیعیان که اکثریت آنها مورد حمایت ایران هستند و سنیها که از سوی پاکستان و کشورهای عربی حمایت می شوند؛ همچنین زدوخودهای بین پیروان مذاهب دیگر در این کشور، از زمان استقلال هند تا با امروز به کرات دیده شده است. تبلیغات وهابی گری در هند و وضعیت کشمیر نیز همگی از موضوعاتی هستند که برای دولتمردان هند از اهمیت زیادی برخوردار است و آنها مایل نیستند که تصمیمهای آنها در زمینه سیاستهای خارجی کشور به این نگرانیها دامن زند.

یکی دیگر از دلایل هند برای عادی نگاه داشتن روابط با ایران و پرهیز از بحرانی شدن آن جغرافیای آسیای میانه است.

بدلیل محروم ساختن هند توسط پاکستان برای دسترسی از راه زمین به افغانستان و از آن طریق به آسیای میانه، ایران تنها راه هند برای دسترسی از راه زمین به این منطقه است.

بعلاوه با توسعه ارتباط زمینی ایران و بعد پیوستن آن مسیر به آبهای خزر، محور موسوم به "جنوب- شمال" به محور مناسب توسعه صادرات هند به آسیای مرکزی و روسیه تبدیل خواهد شد. توسعه این محور تنها در شرایطی امکان پذیر است که روابط ایران و هند بر سر حمایت هند از آمریکا بحرانی نشود.