شجریان:از هر ۱۰خواننده ایرانى ۹نفر خارج مى خوانند

امسال موسیقیدانان برجسته ایران در زمینه موسیقى فیلم کارهاى به یادماندنى ساختند.کیهان کلهر در پروژه ساخت موسیقى فیلمى به کارگردانى فرانسیس فورد کاپولا کارگردان سه گانه «پدرخوانده» همکارى کرد.«ازوالدو گولیف» آهنگساز مشهور آرژانتینى از نوازندگى کیهان کلهر در موسیقى فیلم «جوانى بدون جوانى» اثر «فرانسیس فورد کاپولا» استفاده کرد و کلهر در کشور رومانى مشغول ضبط قطعاتى به صورت تکنوازى با ساز کمانچه شد. کلهر که پیش از این آهنگسازى بخش هایى از موسیقى فیلم مستند جاده ابریشم را که محصول شبکه NHK ژاپن بود، با همکارى ژائو ژیپینگ (آهنگساز چینى) برعهده گرفته بود و هرساله کنسرت هاى زیادى را در کشورهاى مختلف برگزار مى کند، پیشنهاد گولیف را پذیرفت.
حسین علیزاده، نوازنده و آهنگساز تواناى ایرانى نیز پس از سالها که در زمینه موسیقى فیلم اثرى نساخته بود، ساخت موسیقى مجموعه تلویزیونى « زیر تیغ» را به عهده گرفت.موسیقى که با فضاى این مجموعه همخوانى دارد و بخصوص در لحظات تراژیک به کمک صحنه ها مى آید.او در ساخت این موسیقى همچون دیگر کارهایش تمامى از سازهاى ایرانى بهره گرفت و توانست فضاى کلى اثر را به خوبى در موسیقى اش نمایش دهد.
کامبیز روشن روان نیز با ساخت موسیقى فیلم «بچه هاى ابدى» از ساخته هاى پوران درخشنده موفق به دریافت دیپلم افتخار بهترین موسیقى فیلم از بیست و پنجمین جشنواره فیلم فجر شود.
انتشار آلبوم «گذر» پیمان یزدانیان که به عنوان سومین آلبوم از مجموعه موسیقى فیلم هایش منتشر شد، اتفاق تازه اى براى موسیقى فیلم ایران بود.او در این آلبوم قطعاتى از موسیقى فیلم هاى«گاهى به آسمان نگاه کن» ساخته کمال تبریزى، «چهارشنبه سورى» ساخته اصغر فرهادى، «سیماى زنى در دوردست» به کارگردانى على مصفا و «پرنده باز کوچک» ساخته رهبر قنبرى گنجاند. فضاى این آلبوم نیز همچون اکثر آثار یزدانیان داراى سبک و سیاق ویژه اوست که در استفاده از سازهاى کششى همچون ویولن، ویولن سل و کنترباس علاقه زیادى دارد.
شهرام ناظرى:
با انتشار خبر اهداى بالاترین نشان فرهنگى کشور فرانسه به «شهرام ناظرى» نام ناظرى بار دیگر بر سر زبان ها افتاد. او که همواره به عنوان یکى از فعال ترین چهره هاى موسیقى ایران محسوب مى شود، امسال نیز بار دیگر در کشور فرانسه به اجراى قطعات پرداخت و با وجه به محبوبیت ویژه اى که در میان فرانسویان دارد، بالاترین نشان فرهنگى این کشور به او اهدا شد.این خواننده مطرح موسیقى سنتى به مناسبت هشتصدمین سال تولد مولا نا در سالن دلا ویل فرانسه به اجراى کنسرت پرداخته بود که با استقبال خوب فرانسویان مواجه شد و از هفته ها قبل بلیت هاى این کنسرت پیش فروش شده بودند.او همچنین در آخرین روزهاى تابستان امسال کنسرت بزرگى را در نمایشگاه بین المللى تهران با حضور یک اسپانسر و بهره گیرى از نوازندگان و آهنگسازان جوان برگزار کرد که باوجود استقبال مخاطبان حواشى و جنجال هاى بسیارى را به همراه داشت.او در این کنسرت قطعات جدیدى را که ساخته آهنگسازان جوان بود، اجرا کرد و در آخرین بخش برنامه به اجراى قطعات معروفى چون « اندک اندک»، «آتش در نیستان» و ...پرداخت.
چهره هاى ماندگار:
امسال را شاید بتوان سال «محمد نورى» نامید چرا که او از جمله موسیقیدانانى است که پس از انتخاب شدنش به عنوان «چهره ماندگار» از سوى همایش چهره هاى ماندگار، کمترکسى اجراى شبانه روزى ترانه «جان مریم» را از تلویزیون ندیده.او که سالهاست در زمینه آوازهاى پاپ - کلاسیک فعالیت مى کند، امسال موفق به دریافت این عنوان شد. نورى در طول این سالها پیوسته ثابت کرده است که به مخاطبش احترام مى گذارد و خواننده اى است مردمى.شاید به همین دلیل است که مخاطبین او از همه قشرهاى جامعه هستند.او درسال هاى اخیر به جوانان بهاى زیادى داده است تا آنجا که یکى از جوانترین هاى موسیقى را به عنوان رهبر گروه خود انتخاب کرده و در کنار آن گروه کرى را به نام « شاگردان محمد نورى» تأسیس کرده که حضورى فعال در عرصه موسیقى دارند. نورى در حال حاضر در حال گذراندن هشتمین دوره زندگى اش است.
ثبت موسیقى ردیفى ایران در یونسکو
با این که پرونده موسیقى ردیفى ایران از سال ۸۳ براى ثبت در فهرست میراث معنوى یونسکو مطرح شده بود، اما امسال هم این قضیه سرانجامى پیدا نکرد و باز هم به تأخیر افتاد. برنامه ارائه این پرونده که تا کنون به علت کمبود منابع مالى، آماده نبودن ساخت فیلم مستند کوتاه و بلند ردیف هاى موسیقى وبه طور کلى حاضر نشدن پرونده چندین به تعویق افتاده بود، این بار نیز به علت تغییر ضوابط ثبت پرونده هاى میراث معنوى یونسکو و اعلام نشدن ضوابط جدید از جانب این سازمان دست کم به سال آینده موکول شد.پس از تعیین و اعلام ضوابط کنوانسیون ۲۰۰۳ که هم اکنون برنامه شاهکارهاى معنوى یونسکو در آن قرار دارد، زمان ونحوه پرونده هاى ارسالى مشخص خواهد شد وپیش از آن نظرى قطعى در این مورد نمى توان اعلام کرد.در حالى که یونسکو پیش از این اعلام کرده بود به دلیل حل شدن موسیقى نواحى و مقامى کشورها در فرایند جهانى شدن، و به خطر افتادن هویت ملى آنها تصمیم به ثبت موسیقى ملى کشورها و نغمه هاى نواحى آنها گرفته است، اما پرونده موسیقى ملى ایران همچنان روى میزهاى یونسکو در حال خاک خوردن است.
دکتر «محمد سریر»، رئیس کمیته ملى موسیقى یونسکو در ایران در زمینه این پرونده گفت: «در دیدارى که با دیوید اشتل مسئول بخش میراث شفاهى آسیاى میانه داشتیم وصحبت هایى که در این زمینه داشتیم، ایشان از ثبت این میراث معنوى استقبال کردند، اما به دلیل این که مقررات جدید براى ثبت این آثار هنوز مشخص نشده است، نمى توانیم تاریخ دقیقى براى ارسال پرونده اعلام کنیم « ما در حال پیگیرى کارهاى پژوهشى خود را در این زمینه هستیم و استخوان بندى پرونده نیز تا این زمان تعیین مى شود ،اما جزئیات آن پس از اعلام ضوابط به طور دقیق مشخص خواهد شد.بخشى از کار نیز مربوط به ضبط موسیقى محلى از نقاط مختلف کشور است که بتدریج آن را آغاز مى کنیم.هدف از این کار معرفى جهانى موسیقى ایران و ارائه آن به عنوان یک هنر و میراث جهانى است.خانه موسیقى براى موفقیت این امر با مرکز موسیقى وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامى و سایر بخش هاى فرهنگى دولتى همچون سازمان میراث فرهنگى مذاکراتى داشته است.
برگزارى مستر کلاس هاى آواز شجریان
اگر مهم ترین اتفاق موسیقى سال را برگزارى مستر کلاس هاى آواز استاد آواز ایرانى ندانیم، بى شک مى توان آن را در زمره مهم ترین ها برشمرد.در اقدامى فرهنگستان هنر اعلام کرد تصمیم به برگزارى مستر کلاس هاى آواز ایرانى با حضور محمدرضا شجریان دارد و از پس تمام علاقه مندانى که آشنایى با ردیف دستگاهى موسیقى ایران داشتند مى توانستند مدارکشان را فرستاده و در تست صدا شرکت کنند. حدود ۴هزار نفر در این کلاس ها که به صورت رایگان برگزار مى شد شرکت کردند و تست هاى صدا به وسیله شاگردان استاد یعنى «حمیدرضا نوربخش» ، «على جهاندار» «على کرامتى» و «مظفر شفیعى» گرفته شد تا نهایتاً ۱۵۰ نفر از میان آنها انتخاب شدند. اگرچه دو هفته پیش نخستین جلسه این کلاس ها آغاز شد اما تست هاى دیگرى گرفته مى شود تا این تعداد به ۳۰ نفر برسد. شجریان دوره زمانى خاصى را براى این کار در نظر نگرفته است و اعلام کرده تا هر زمانى که لازم باشد این کلاس ادامه پیدا خواهد کرد.

اما برگزارى این کلاس که سالها خلأ آن حس مى شد از سوى استاد آواز ایران، اتفاق مهمى بود.شجریان که شاگردان بسیار محدودى داشت، بالاخره بعد از این همه سال تصمیم گرفت دانشش را به بخش وسیع ترى از علاقه مندان آواز ایرانى که طرفداران زیادى هم در قشر جوان دارد، انتقال دهد.او در مصاحبه اى در مورد وضعیت آواز ایران و علاقه جوانان به آن گفته بود: «خوشبختانه جوان ها، بخصوص در ایران، خیلى به موسیقى خودشان توجه کرده اند و هنرمندان جوان بسیار زیادى در سالهاى مختلف داریم که خیلى خوشحال کننده است و خیلى بیش از سابق است. این خود نشان دهنده  این است که مردم به اصالت ها و فرهنگ خودشان که زبان موسیقى شان است توجه دارند و فرزندانشان را تشویق مى کنند که این موسیقى را یاد بگیرند. اکنون هنرجویان بسیار زیادى در سرتاسر کشور داریم، چه در تهران چه در شهرستانها، که شناسایى نشده اند،  ولى اینها کارشان را مى کنند. امیدواریم که دولت به فکر بیفتد و راهى باز بکند که این استعدادها شکوفا و معرفى بشوند به جامعه، تا تشویق بشوند و به کارشان ادامه بدهند. سال هاست که مى بینیم هنرجویان و علا قه مندان به هر درى مى زنند تا آواز بیاموزند، اما نتیجه رضایتبخشى به دست نمى آید و نمى توانیم چند نفر را پیدا کنیم که پرچم آواز ایران را در دست بگیرند اما ناامید نیستم و استعدادهایى را دیده ام که نور امید را در دلم روشن کرده است»
او در این کلاس قصد ندارد دانسته هاى پیشین هنرجویان را نادیده بگیرد و آموزش را از آغاز شروع کند، بلکه معتقد است به آنان کمک خواهد کرد تا راه را درست تر ادامه دهند. شجریان دو مشکل عمده را در میان آوازخوانان ایران عنوان مى کند: «این که از صدایشان استفاده درست نمى توانند بکنند و فقط مى توانند در یک محدوده اى بخوانند؛ آنان از اول به تکنیک توجه نکرده اند و فقط ردیف یاد گرفته اند.هیچ جایى خوانندگانش به اندازه ایران ضعف ندارند و از هر ۱۰ خواننده ایرانى ۹ نفر خارج مى خوانند و این برمى گردد به نبودن کلا س هاى خوب آواز.نکته دوم هم این است که اغلب شعر را فداى ملودى و ردیف و گوشه مى کنند و این بى انصافى است.در سال ۱۳۷۱ به دعوت مرکز حفظ و اشاعه آثار موسیقى قرار شده بود دوره اى عالى براى خوانندگان برگزار کنم و ۱۱۵ نفر ۱۱۵ نوار کاست ارائه کرده بودند اما نتوانستم حتى یک نفر را انتخاب کنم زیرا اغلب آنان یا از نظر تکنیکى مشکل داشتند و یا فالش مى خواندند.همین اتفاق باعث شده بود که او به فکر بیفتد که موضوع چیست؟ ردیف را همه درس مى دهند اما هیچکس به دنبال تکنیک نیست، دنبال صداسازى نبوده اند و پیگیرش نیستند و اگر هم مشکل را پیدا کرده اند راه درمان را نشان نداده اند.»
على جهاندار (خواننده) هم که خود از شاگردان شجریان است، گفت: متأسفانه جوانان موسیقى ایرانى که در بخش  آواز فعالیت مى کنند به بیراهه رفته و گوش موسیقیایى آنها خراب شده است.مدرسان آواز نقش بسیار مهمى در تعلیم جوانان دارند و متأسفانه بیشتر مدرسان تعلیم درستى ندیده اند که بتوانند شاگرد را به سیر تعالى که درست خواندن است برسانند.کارگاه هاى آموزشى شجریان بسیار آموزنده است؛ حتى آنهایى که سالیان سال در کنار محمد رضا شجریان با عنوان شاگرد و همراه حضور داشته اند مسائل جدیدى را مى شنوند که بسیار جذاب و مفید است و اگر کسى بتواند از پس این کلاسها برآید با ریاضت و تمرین مداوم مى تواند مسیر صحیح آواز ایرانى را طى کند.
جشن خانه موسیقى
هشتم مهرماه امسال هفتمین جشن خانه موسیقى که مهم ترین تشکل موسیقیدانان ایران است در تالار وحدت با حضور جمع کثیرى از هنرمندان و علاقمندان برگزار شد.این مراسم همزمان با روز جهانى موسیقى و گرامیداشت یاد و نام مولانا، تحت عنوان «شب موسیقى» با حضور بزرگان و هنرمندان برجسته وبا تجلیل از فرهاد فخرالدینى،کیخسروپورناظرى،شهرام ناظرى وحسین علیزاده شب گذشته در تالار وحدت برگزار شد.از جمله بخش هاى مهم این مراسم اجراى قطعاتى در نعت پیامبر(ص) به مناسبت سال پیامبر اعظم بود که گروه «انوار عرفان تربت جام»به سرپرستى «نور محمد در پور» از استان خراسان قطعه اى از موسیقى مقامى شرق خراسان آن را اجرا کردند. پخش کلیپ هایى در یادمان استادان تجویدى و پاور، از دیگر بخش هاى این مراسم بود.اجراى گروه موسیقى «جوان» به سرپرستى «محمد على کیانى نژاد» از دیگر بخش هاى جشن خانه موسیقى بود که با حضور هنرمندان و مسؤولان برگزار شد.