بیم قطاربی ترمز -افزایش فشار برای توقف
جمهوری اسلامی و موج فزاینده فشارهای بین المللی
در حالی که نمایندگان پنج عضو ثابت شورای امنیت سازمان ملل و آلمان در اجلاس پشت پرده روز دوشنبه خود در لندن در مورد تهیه پیش نویس قطعنامه دیگری برای تشدید تحریم علیه ایران توافق کردند، نگرانی برخی از کشورها از احتمال رویارویی نظامی آمریکا با ایران افزایش یافته است.
شرکت کنندگان در تظاهرات ضد جنگ در لندن نگرانی خود را از حمله احتمالی آمریکا به ایران ابراز کردند روسیه و قطر به طور مشخص دو کشوری هستند که نگرانی خود را از احتماع وقوع جنگ دیگری در منطقه خلیج فارس پنهان نکرده اند.
نگرانی این دو کشور بیشتر مربوط به سخنانی است که دیک چنی، معاون رئیس جمهور آمریکا، در جریان دیدارش از استرالیا بیان کرد. آقای چنی با تاکید بر اینکه "ایران از هر راه ممکن باید متوقف شود"، احتمال حمله نظامی به ایران را برای متوقف کردن برنامه هسته ای این کشور رد نکرد.إ
اظهارات آقای چنی البته نکته تازه ای نداشت و در واقع تکرار مواضع رسمی آمریکا در مورد برنامه هسته ای ایران بود، اما اظهار نظر وی به لحاظ زمانی، حائز اهمیت بسیار بود.
در هفته های اخیر، مقام های کاخ سفید به طور مکرر گزارش های رسانه ای و اظهارات رقبای خود در حزب دموکرات آمریکا را مبنی بر آماده شدن پنتاگون برای حمله به ایران رد کرده اند و دیپلماسی را نخستین گزینه خود برای حل بحران هسته ای ایران دانسته اند.
به نظر می رسد عملکرد دولت آقای احمدی نژاد، بیش از همیشه قدرت های بزرگ جهانی را علیه ایران متحده کرده است، و احتمالا در آستانه سال نو خورشیدی در ایران، جمهوری اسلامی باید در انتظار موج فزاینده ای از فشارهای سیاسی و اقتصادی چه در چارچوب سازمان ملل و چه خارج از آن باشد
جورج بوش، رئیس جمهور آمریکا، حتی بحث حمله نظامی به ایران را "سر و صدای" مخالفان دولت خود خواند و وجود هر گونه طرحی برای حمله به ایران را تکذیب کرد.
تاکید مقام های کاخ سفید بر نبود برنامه ای برای حمله به ایران، هر چند که برخی از محافل سیاسی در داخل و خارج آمریکا را قانع نکرد، اما برخی دیگر را به این نتیجه رساند که آمریکا گزینه حمله به ایران را به کلی از دستور کار خود خارج کرده است.
سخنان آقای چنی اما نشانگر آن بود که دولت آمریکا گزینه نظامی را به عنوان "آخرین راه حل" همچنان برای خود محفوظ داشته و در واقع، تغییری در سیاست آمریکا در برابر بحران هسته ای ایران رخ نداده است.
نگرانی ها و نقش روسیه
در بین قدرت های بزرگ جهانی به نظر می رسد روسیه بیش از هر کشور دیگری از وقوع جنگ تازه ای در خاورمیانه بیمناک است و از همین رو با نشان دادن حساسیت نسبت به گرایش های جنگ طلبانه، می کوشد تا بحران هسته ای ایران به جنگ کشیده نشود.
تلاش روسیه برای جلوگیری از جنگ به معنای جانبداری این کشور از موضع هسته ای ایران نیست، حتی به عکس، روسیه علاقه مند است که فشارهای دیپلماتیک و اقتصادی، ایران را به رها کردن برنامه اتمی خود وادار سازد چرا که دستیابی ایران به تکنولوژی اتمی قابل استفاده در زمینه های نظامی، با منافع روسیه تعارض دارد.
بر همین اساس، روسیه ضمن آنکه از حداکثر چانه زنی با غرب بر سر برنامه هسته ای ایران استفاده می کند، اما در سر بزنگاه با کشورهای غربی برای تحت فشار قرار دادن ایران همراه می شود.
این نوع حرکت های روسیه نیز به معنای جانبداری آن از آمریکا و متحدان اروپایی اش نیست، بلکه اقدامی به منظور پیشگیری از وقوع جنگ است.
ظاهرا روس ها پی برده اند که ادامه برنامه هسته ای ایران، به طور اجتناب ناپذیر به جنگ منجر می شود و از همین رو بی علاقه نیستند که فشارهای سیاسی و اقتصادی علیه ایران تا حد وادار ساختن این کشور به پذیرش قطعنامه ۱۷۳۷ شورای امنیت سازمان ملل افزایش یابد.
'اجماع در برابر قطار بدون ترمز'
این موضوع در واقع پارادوکسی است که آمریکا برای حفظ اجماع بین المللی علیه ایران به خوبی از آن بهره می برد.
آمریکا در مذاکرات خود با قدرت های جهانی و منطقه ای در مورد برنامه اتمی ایران استدلال ساده ای دارد. استدلال آمریکا این است که اگر می خواهید جنگ دیگری با همه پیامدهای هولناک آن در خاورمیانه رخ ندهد، پس با تشدید فشار و تحریم علیه ایران همراه شوید.
در واقع همین منطق ساده است که بسیاری از کشورهای دارای منافع متفاوت را علیه برنامه هسته ای ایران متحد کرده و سبب تصویب قطعنامه ای با اجماع آرای اعضای شورای امنیت سازمان ملل برای تعلیق فعالیت های حساس اتمی جمهوری اسلامی شده است.
با توجه به نکات فوق و نیز با توجه به اظهارات ستیزه جویانه محمود احمدی نژاد رئیس جمهور ایران مبنی بر اینکه "قطار هسته ای ایران ترمز و دنده عقب ندارد" احتمال اینکه اعضای ثابت شورای امنیت سازمان ملل و آلمان در مورد پیش نویس قطعنامه دیگری علیه ایران در زمانی نه چندان طولانی به توافق برسند، کم نیست.
به نظر می رسد عملکرد دولت آقای احمدی نژاد، بیش از همیشه قدرت های بزرگ جهانی را علیه ایران متحده کرده است، و احتمالا در آستانه سال نو خورشیدی در ایران، جمهوری اسلامی باید در انتظار موج فزاینده ای از فشارهای سیاسی و اقتصادی چه در چارچوب سازمان ملل و چه خارج از آن باشد
