نمایش توان موشکی دررزمایش سپاه وپیامدها

نیروی زمینی سپاه پاسداران جمهوری اسلامی از روز یکشنبه۲۱ ژانویه (اول بهمن) عملیاتی را در بیابانهای نزدیک شهرگرمسار آغاز کرده که از آن به عنوان رزمایش نظامی یاد شده است.

ایران پیش از این در ابتدای دهه نود در ردیف موشک اندازهای خانواده فجر موشک اندازی را به کار گرفت که از آن با عنوان فجر ۳ یاد شده است

هدف تمرینهای روز نخست این رزمایش، شناسایی، اشغال وتثبیت موقعیت در اراضی داخلی ایران و علیه مهاجمان فرضی خارجی اعلام شد و طی روزهای دوم و سوم این تمرینها، آن گونه که یکی از مسئولان سپاه به رادیو دولتی ایران گفته، قرار بوده قابلیتهای موشکهای زلزال و فجر مورد آزمایش قرار گیرد.

با توجه به قدمت سیستم و کاربرد مؤثر سیستم مشابهی که حزب الله لبنان طی درگیریهای سه ماه قبل با اسرائیل مورد استفاده قرار داد، به نظر می رسد که "تهدید" به استفاده وسیعتر از موشکهای یادشده بخصوص در مناطق مرزی ایران و علیه مهاجمان احتمالی بیشتر مدنظر طراحان رزمایش اخیر ایران قرار داشته تا صرفاً "آزمایش قابلیت" آنها.

بخصوص که در شرایط اضطراری کنونی فرصت مناسبی برای رفع نواقص یا افزایش کارآمدی ابزارهای نظامی پیشتر تولید شده نیست.

موشک انداز موسوم به فجر- ۵ از جمله سلاحهای آزمایش شده جمهوری اسلامی و از خانواده موشکهای موسوم به فجر است که توسط واحد موسوم به" صنایع هوا- فضائی" در داخل ایران تولید می شود.

از اوائل سال گذشته با قرار داده شدن موشکهای فجر روی شاسی کامیونهای مرسدس بنز و نصب صفحه ثابت روی آن، سیستم پیوسته و یکپارچه موشک اندازی تولید شده است.

تغییرات تازه قابلیت عملیاتی بیشتری برای سیستم هیدرولیکی موشک انداز ایجاد کرده و میزان ثبات آن را هنگام شلیک افزایش داده است.

با استفاده از مکانیسم هیدرولیکی این موشک انداز، چهار جک مخصوص صفحه پرتاب را به سطح زمین نزدیک می کند و از این راه به میزان ثبوت آن هنگام شلیک می افزاید.

 

موشک زلزال ۲ از اوائل دهه نود بر اساس موشکهای روسی اف ار او گ - 7 در ایران تولید می شود و گفته می شود حزب الله لبنان نیز مشابه این سیستم موشکی را در اختیار دارد

 

موشکهای فجر- ۵ از نوع زمین به زمین با برد کوتاهند و در هر واحد محرکه، چهار لوله پرتاب قرار داده شده است.

این سیستم مشابه موشک انداز موسوم به کاتیوشای روسی است که قبل از جنگ جهانی دوم ابداع شد و در بازارهای فروش اسلحه توفیق زیادی به دست آورد.

این سیستم در حقیقت تلفیقی از سیستم پرتاب موشکی و کاربرد توپخانه ای است و موشکهای فجر - 5 فاقد سیستم هدایت شونده اند.

مشابه شاسیهای بنز به کار گرفته شده در موشک انداز فجر ۵ ایران، قبلاً در چین تولید و در سیستم مشابه چینی موسوم به "نوریکو" مورد استفاده قرار گرفته است و کره شمالی هم مشابه این سیستم را در اختیار دارد.

اگر چه انگیزه اولیه در تولید این موشکها به کارگیری آنها علیه هدفهای زمینی بوده ولی گفته می شود که در صورت نصب جهت یاب راداری روی آنها، از موشکهای فجر - 5 می توان علیه کشتیها و هدفهای دریایی نیز بهره گرفت.

موشکهای فجر ۵ مورد استفاده قرار گرفته در عملیات اخیرقادرند هدفهایی را تا مسافت ۷۵ کیلومتر مورد اصابت قرار دهند که در هر حال عرض کم خلیج فارس، بخصوص در آبهای هرمز می تواند توجیهی برای کاربرد عملیاتی آنها در دریا محسوب شود.

در عین حال انتخاب منطقه کویری و استفاده نیروی زمینی سپاه از این موشکها در عملیت اخیر تا حدود زیادی حاکی از قصد نمایش کاربرد آنها در عملیات زمینی است تا هدفهای دریایی، نکته ای که روزنامه کیهان نیز در مورد ضرورت جدی گرفتن خطر هجوم نظامی آمریکا علیه ایران، به عنوان بخشی از ظرفیتهای تلافی جویانه علیه آمریکا در مرزهای شرقی و غربی به آن اشاره کرده است.

ایران پیش از این در ابتدای دهه نود در ردیف موشک اندازهای خانواده فجر موشک اندازی را به کار گرفت که از آن با عنوان فجر ۳ یاد شده است.

فجر ۳ با طول ۵.۲ متر و کالیبر ۲۴۰ میلیمتر بردی در حدود ۴۵ کیلومتر دارد و خرج نظامی یا کلاهک انفجاری آن نیز ۴۵ کیلوگرم است.

 

دست زدن به رزمایشهای عجولانه و نمایش کاربرد سلاحهایی که در غرب و از طریق وسائل ارتباط جمعی براحتی می توانند در ردیف سلاحهای استراتژیک با قابلیت کشتارجمعی معرفی شوند، به نوعی آب ریختن به هاون مهاجمان فرضی است

 

سال گذشته ایران مجدداً موشک دیگری را مورد آزمایش قرار داد که از آن نیز به نام فجر ۳ یاد شد، حال آنکه موشک اخیر از نوع بالستیک و از خانواده موشکهای نوع شهاب است.

ایران به کار گرفتن سوخت جامد برای افزایش سرعت در به کارگیری موشکها را نیز تجربه کرده و این موشکها قادر به حمل کلاهکهایی تا وزن نهصد کیلوگرمند.

موشک بالستیک فجر ۳ از جمله پیشرفته ترین موشکهای جمهوری اسلامی و قادر به پرتاب کلاهکی با سه بخش پرتابی مستقل است.

گفته می شود این موشک قابلیت خنثی سازی سلاحهای ضد موشک (از نوع سام) را نیز داراست و ایران از این موشک تاکنون در عملیات واقعی نظامی استفاده نکرده است؛ این موشک آخرین بار در رزمایش موسوم به پیامبر اعظم مورد آزمایش قرار گرفت.

فجر - 3

موشکهای فجر ۵ کاملاً بدون ارتباط با موشک بالستیک فجر ۳ و در واقع نوع پیشرفته موشک اندازهای فجر۲ و۳ هستند.

موشکهای فجر ۵ دارای کالیبر ۳۳۳ میلیمتری و مشابه سیستمی اند که کره شمالی نیز تولید می کند.

موشک دیگری که در مانور جاری نیروی زمینی سپاه پاسداران مورد استفاده قرار گرفته موسوم به زلزال ۲ ( زمین لرزه) است که از نوع زمین به زمین و به نوعی جایگزین عملکرد توپخانه سنگین است.

این موشک با قطر ۶۱۰ میلیمتر قادر به حمل کلاهک انفجاری به وزن ششصد کیلو گرم با برد تا ۲۱۰ کیلومتر است که با در نظر گرفتن برد مؤثر این موشک و وزن قابل ملاحظه کلاهک انفجاری آن، از سلاح یاد شده می توان با هدف تحمیل تلفات سنگین به مهاجمان فرضی از غرب یا نیروهای خارجی متمرکز در مرزهای غربی ایران استفاده کرد.

 

حرکات نظامی امریکا می تواند دولت ایران را که به دلیل افزایش فشار داخلی ناشی از گرانی و تشدید مضیقه های اقتصادی مورد انتقاد قرار گرفته، به عکس العملهای افراطی و عصبی وادار کند

 

موشک زلزال ۲ از اوائل دهه نود بر اساس موشکهای روسی اف ار او گ - 7 در ایران تولید می شود و گفته می شود حزب الله لبنان نیز مشابه این سیستم موشکی را در اختیار دارد.

برگزاری رزمایشها همواره فرصتی است برای تمرین قابلیتهای پدافند و افزایش آمادگی نیروهای مسلح، لیکن هدفهای سیاسی تبلیغاتی نیز از عوامل مهم در تدارک و اجرای این رزمایشها به شمار می رود.

رزمایش اخیر در ایران نیز که پس از رزمایشهای پیامبر ۱، ضربت ذوالفقار و پیامبر ۲ چهارمین تمرین نظامی محسوب می شود از قواعد شامل بر انگیزه واهداف رزمایشهای پیشین مستثنی نیست.

تمرینهای اخیر به نوعی شبیه تمرینهای موسوم به پیامبر۲ است که بدون آمادگی کافی تدارکاتی و برنامی ریزی طولانی قبلی انجام شد و بیشتر دارای جهات سیاسی روانی بود تا تعقیب هدفهای نظامی.

رزمایش قبلی ایران به تلافی رزمایش دریایی امریکا و متحدانش در آبهای خلیج فارس انجام گرفت و رزمایش جاری نیز پس از اعزام ناو هواپیمابر اشتینیس امریکا به منطقه خلیج فارس صورت می گیرد.

رابرت گیتس وزیر دفاع امریکا در توضیح دلیل اعزام ناو هواپیمای یاد شده که قرار است در اواخر ماه آینده مسیحی به منطقه وارد شود گفته که قصد آمریکا نشان دادن آمادگی و جدیت خود در دفاع در مقابل تحریکاتی است که امنیت عراق و منطقه را مورد تهدید قرار داده اند.

اگر چه برگزاری رزمایش، بخصوص از جانب کشورهایی که رزمایشها را علیه خود ببینند، اقدامی تحریک آمیز معرفی می شود، ولی نظارت دقیق بر نوع، قدرت، دقت و همچنین نحوه عمل سلاحهای به کار گرفته شده در جریان رزمایش از سویی و مطالعه نوع عملیات تمرینی از سوی دیگر این فرصت را فراهم می سازد که نقشه های احتمالی نظامی، هدفهای واقعی و توانایی عملی کشور برگزار کننده رزمایش مورد مطالعه قرار گیرد.

برگزاری رزمایشهای برنامه ریزی شده که معمولاً نیازمند چند ماه آمادگی تدرکاتی اند، علاوه بر تعقیب اهداف نظامی، در راستای تحقق اهداف سیاسی خاصی صورت می گیرد که اعمال فشار بر دشمن فرضی یا تحریک آن از جمله این اهداف است.

در شرایط فعلی و در فاصله یک ماه به انقضای مهلتی که شورای امنیت برای محدود ساختن فعالیت اتمی به ایران داده، امکان اقدام وسیع نظامی خارجی علیه ایران فوق العاده اندک است.

هرچند، برخی ناظران همچون محسن رضائی فرمانده پیشین سپاه پاسداران خطر حمله به ایران را نزدیک و جدی قلمداد کرده عده ای همچون و وین وایت آمریکائی مأمور ارشد سابق سازمان اطلاعاتی آمریکا (سیا) با استناد مدارکی که مدعی رویت آنها شده خطر حمله را واقعی خوانده است.

حرکات نظامی سیاسی خارجی می تواند به واکنشهایی از جانب ایران بینجامد که مدنظر این دسته از ناظران است.

از جمله حرکات نظامی امریکا می تواند دولت ایران را که به دلیل افزایش فشار داخلی ناشی از گرانی و تشدید مضیقه های اقتصادی مورد انتقاد قرار گرفته، به عکس العملهای افراطی و عصبی وادار کند.

در این مقطع، افزایش فشارهای خارجی از راه تحرکات نظامی و جنگ تبلیغاتی همزمان با آن، می تواند تأثیر تخریبی فزاینده ای داشته باشد و درچنین شرایطی، دست زدن به رزمایشهای عجولانه و نمایش کاربرد سلاحهایی که در غرب و از طریق وسائل ارتباط جمعی براحتی می توانند در ردیف سلاحهای استراتژیک با قابلیت کشتارجمعی معرفی شوند، به نوعی آب ریختن به هاون مهاجمان فرضی است که در صورت اتخاذ تصمیم به هجوم بتوانند حد اقل نزد افکار عمومی در داخل کشورهای خود، کشور مورد هجوم قرار گرفته را مهاجم بالقوه و هجوم خود را پیشگیرانه معرفی کنند.