اسکار و خشونت غیرمتعارف

در سالهای گذشته شاهد بودیم که در رقابت فیلمها برای دریافت اسکار ، از استراتژی های بعضا خشونت باری استفاده شد ، ولی امسال برخلاف همیشه شاهد موج فزاینده خشونت در فیلمهایی هستیم که عمدتا از آنها به عنوان شانس اسکار نام برده می شود.
از جمله اصلی ترین این فیلمها ، اثر تازه مارتین اسکورسیزی به نام «جدا افتاده» است که در آن با وجود حضور تعدادی از هنرپیشه های نام آشنا چون جک نیکلسون و لئوناردو دی کاپریو شاهد قتلهای فجیع متعددی هستیم. فیلم جنگی کلینت ایستوود به نام پرچمهای پدرانمان نیز دارای صحنه های رقت انگیز از نبرد ساحلی است که فقط نمونه آن را در فیلم نجات سرجوخه رایان شاهد بودیم و در فیلم دوم ایستوود به نام «نامه هایی از ایوجیما» از همان نبرد خونین برای عرضه فیلمی از نگاه ژاپنی ها استفاده کرده است.
البته این فقط جنگ و درگیری های تبهکارانه نیست که موجب خشونت در فیلمهای اخیر شده است ، بلکه شاهد درگیری های داخلی و سیاسی در کشورهای مختلف آفریقایی در دو فیلم «الماس خون» و «آخرین شاه اسکاتلند» نیز هستیم یا در فیلم تاریخی «اپوکالیپتو» از مل گیبسون نیز در مراسم قربانی شدن انسان ها قلب چند نفر از سینه بیرون کشیده می شود.
رابرت روسن ، مدرس دانشکده تلویزیون و فیلم دانشگاه کالیفرنیا در این زمینه می گوید: گر چه تمامی این خشونت ها بدون معنی نیست ، ولی خشونت در فیلمها باید کنترل شود و تمهیداتی به کار گرفته شود تا این خشونت قابل توجیه باشد. از سوی دیگر پیشرفت های به وجود آمده در زمینه فناوری سینمایی و استفاده از جلوه های تصویری موجب شده است تا در ژانر وحشت شاهد ساخت فیلمهای بسیار خشن چون «اره» و یا «Hostel» باشید که البته عمده فیلمهایی از این دست ، خشونت موجود در بازیهای رایانه ای را الگوی خود قرار داده اند.
در سریال های پربیننده تلویزیونی در سطح جهان نیز سریال های خشن جای خود را در بین برنامه های هفتگی باز کرده اند و در هر اپیزود از سریال هایی چون خانواده سوپرانو ، دکستر ویا Deadwood شاهد قتل و فاجعه هستیم.
به جنبه های رایج خشونت گرافیکی و تصویر ، باید ویدئوهای کوتاه خشونت آمیز و گروههای تروریستی مربوط به قتل گروگان های غربی را افزود که تعداد آنها پس از حادثه 11 سپتامبر 2001 به فزونی گذاشته است و در چنین فضایی چندان بی دلیل نیست که سازندگان فیلمها نیز با توجه به تغییر ذائقه تماشاگران ، در ارزشگذاری هایشان تغییراتی را به وجود آورده اند.
دیوید تامسون تاریخ نگار سینما در مورد این موج تازه می گوید: در حال حاضر شاهد خشونت فراوانی در دنیای واقعی هستیم و مثلا می توانیم شکنجه و قطع شدن سر دانیل پرل (خبرنگار وال استریت ژورنال) را در اینترنت شاهد باشیم و بنابراین نباید تعجب کرد که شاهد شکنجه در فیلمهای ژانر وحشت و فیلمی مثل اره باشیم و به نظر می رسد پیش از هر چیز ، تماشاگران به صداقت سازندگان این فیلمها در انعکاس خشونت جهان فعلی پاسخ می دهند.
در سالهای اخیر، بیشتر فیلمهایی که نامزد جایزه بهترین فیلم اسکار بوده اند ، آثاری بوده اند که به اصول اخلاقی پرداخته اند. اصولی از جمله روزنامه نگاری (شب بخیر، موفق باشید) نژادپرستی (برخورد) یا رجوع به وجدان (مونیخ).
اما به نظر می رسد که داوران آکادمی امسال باید خود را آماده ارزیابی خشونت در چند فیلم کنند. البته نگاهی به تاریخ اسکار نشان می دهد که فیلمهای خشن در نامزدی اسکار یا حتی دریافت جوایز مشکل چندانی نداشته اند ؛ برای مثال فیلمی مثل گلادیاتور جایزه بهترین فیلم سال 2001 را دریافت کرد یا فیلم شجاع دل با بازی مل گیبسون اسکار سال 1996 را دریافت کرد و سکوت بره ها در سال 1992 اسکار دریافت کرد.
سینیشیا شوارتز یکی از داوران آکادمی در مورد سلیقه داوران می گوید: فکر نمی کنم خشونت عنصری تعیین کننده برای داوران باشد ، چرا که آکادمی ، فیلمهای خشن متعددی چون قصه های عامه پسند ، نجات سرجوخه رایان و شجاع دل را پذیرفته که دلیل آن می تواند کثرت تعداد داوران مرد آکادمی نسبت به داوران زن باشد. کری جورج کارگردان فیلم خشن هتل رواندا راجع به نسل کشی در کشور آفریقایی رواندا ، که فیلمش ، نامزد دریافت سه جایزه بود درباره خشونت فیلمش می گوید: نسل کشی موضوعی است که باید روایت می شد ، ولی این باید به نحوی انجام می شد که بیشتر مردم قادر به تماشای آن باشند و تصور می کند داوران آکادمی هم نسبت به این قضیه نظر مثبتی داشتند.
جان دیویس تهیه کننده فیلمهای اکشن چون «نابودگر» و «شجاعت زیر آتش» معتقد است که در صورت جذابیت فیلمنامه و پرداخت بصری ، داوران آکادمی چندان واکنش ، منفی و مثبت به خشونت موجود در فیلمها نشان نخواهند داد.