لابراتوار دکتر قدیرخان
+0
رأی دهید
-0
به نظر شما آیا دولت پاکستان بر تا›سیسات هستهای خود کنترل مناسبی دارد؟ پرویز مشرف‚ رییسجمهور نظامی پاکستان‚ از زمان به قدرت رسیدن خود بارها اعلام کرده که با وجود عدم عضویت این کشور در معاهده منع گسترش سلاحهای کشتارجمعی‚ تاکنون دولت پاکستان اجازه نداده تا فنآوری ساخت بمب اتمی به دست دیگران بیفتد. حتی هنگامی که چند هفته پیش دولت بوش و چند کشور دیگر پاکستان را متهم نمودند که فنآوری غنیسازی اورانیوم را در اختیار لیبی قرار داده است‚ مقامات پاکستانی به شدت و با عصبانیت این اتهامات را تکذیب کردند. گفتنی است‚ یک ماه پیش دولت لیبی به جهانیان اعلام کرد که قصد داشته به طور مخفیانه و به دور از چشم جهانیان بمب هستهای بسازد. 
علت اینکه دیگر کسی مانند سابق انکار و تکذیب مقامات پاکستانی را در این رابطه باور ندارد‚ این است که بر اساس اطلاعات به دست آمده مشخص شده که چند تن از دانشمندان هستهای این کشور در نقلوانتقال فنآوری هستهای به کشورهای مظنون دست داشتهاند. البته با وجودی که همه اتهامات متوجه دانشمندان پاکستانی شده است‚ ولی امنیت تا›سیسات هستهای این کشور نیز به شدت مورد سوءظن و تردید قرار دارد. با این وجود‚ این شواهد و نتایج برای کسانی که در جریان معاملات مخفیانه و غیرقانونی فنآوری ساخت سلاحهای هستهای هستند‚ تعجببرانگیز نیستد. از سوی دیگر‚ در سال 2002 مقامات اطلاعاتی کرهجنوبی انگشت اتهام را به سمت پاکستان نشانه گرفتند; زیرا به عقیده آنان تنها این کشور قادر بوده فنآوری ساخت سانتریفیوژ مورد استفاده در فرآوری اورانیوم غنیشده را در اختیار کره شمالی قرار دهد.همچنین وقتی در ماه اکتبر گذشته جمهوری اسلامی ایران بنا به درخواست آژانس بینالمللی انرژی هستهاینام اشخاص و شرکتهایی که این کشور را در برنامه غنیسازی اورانیوم یاری کرده بودند‚ در اختیار مقامات آژانس قرار داد‚ در میان آنها‚ ردّپای پاکستان نیز همراه با چین‚ روسیه و برخی کشورهای اروپایی به چشم میخورد. البته همانطور که در ابتدا ذکر شد‚ بیشتر اتهامات و سوءظنها متوجه دانشمندان هستهای پاکستان است. به همین دلیل و در راستای بررسی دقیق پرونده هستهای ایران در آژانس‚ در هفتههای اخیر چندتن از این افراد از جمله دکتر عبدل قدیر خان‚ رییس سابق لابراتوار هستهای پاکستان و اولین سازنده سلاحهای هستهای و موشکهای حاوی کلاهکهای هستهای این کشور مورد بازجویی قرار گرفتند.
دکتر قدیر در پاکستان یک قهرمان ملی به شمار رفته و همه مردم این کشور او را پدر "بمب اسلامی" پاکستان مینامند. در اواسط دهه 70 میلادی دکتر قدیرخان در کشور هلند به اتهام سرقت فناوری طراحی و ساخت سانتریفیوژ - که پاکستان برنامه هستهای خود را بر اساس آن آغاز و تکمیل نمود - به طور غیابی مقصر شناخته شد. البته وی نیز مانند دیگر همکارانش موضوع قاچاق رسمی یا غیررسمی هستهای را به شدت تکذیب کرده است. با این وجود‚ پرویز مشرف بر اثر فشارهای آمریکا مجبور شد وی را از ریاست لابراتوار برکنار نماید‚ ولی او همچنان در مقام مشاور نخستوزیر پاکستان به فعالیتهای خود ادامه میدهد. بازرسان غربی سلاحهای هستهای معتقدند که قدیرخان در پی دیدارهای متعدد خود از کرهشمالی در اوایل دهه 90‚ موفق شد به فنآوری ساخت.موشکهای دوربرد نادونگ که تا 930 مایل‚ (1500 کیلومتر) بُرد مفید دارند‚ دست یابد. البته مقامات پاکستانی این موضوع را تا›یید نکردهاند‚ ولی آزمایش موشک قاری در سال 1998 به همگان ثابت نمود که این موشک مشابه موشکهای نادونگ هستند. به نظر میرسد خانم بینظیر بوتو‚ نخستوزیر وقت پاکستان‚ طی یک سفر غیررسمی و محرمانه قرارداد مذکور را امضا کردهباشد . این معامله به صورت پایاپای صورت پذیرفت‚ زیرا کرهایها در عوض دریافت فنآوری غنیسازی اورانیوم‚ فنآوری ساخت موشکهای دوربرد حاوی کلاهکهای هستهای را به طرف پاکستانی اعطا کردند.
از سوی دیگر‚ با بررسی سانتریفیوژهای مستقر در ایران‚ توسط بازرسان آژانس بینالمللی انرژی هستهای‚ مشخص گردید که در ساخت آنها از طراحی پاکستانی استفاده شده است. نکته جالب توجه این است که مقامات ایرانی پذیرفتهاند که برنامه غنیسازی اورانیوم خود را در سال 1987 آغاز کردهاند و این همان زمانی است که ایران و پاکستان با یکدیگر روابط حسنه داشته و هنوز بر سر مسا›له افغانستان با یکدیگر اختلافنظر پیدا نکرده بودند. در واقع و بر اساس اطلاعات موثق‚ هم ایران و هم کره شمالی قبل از به قدرت رسیدن ژنرال پرویز مشرف در سال 1998‚ موفق به دریافت کمکهای هستهای از این کشور شده بودند. بنابراین نمیتوان این اتهام را متوجه وی نمود. البته حتی اگر از ماجرای ایران و کره شمالی نیز چشمپوشی کنیم‚ ارتباط پاکستان با ماجرای هستهای لیبی غیرقابل چشمپوشی است; چراکه هر روز ابعاد بیشتری از این رسوایی در حال آشکار شدن است. به گفته مقامات لیبیایی‚ این کشور از دوسال پیش به این سو فعالیت غنیسازی اورانیوم را آغاز کرده است. آنها نیز مانند ایران از یک شرکت صوری اماراتی مستقر در دُبی - که به لابراتوار دکتر قدیرخان وصل میباشد - کمک فنی دریافت کردهاند.
به هر حال‚ رسیدن به انتهای این کلاف سردرگم کار چندان سادهای نیست‚ گرچه ژنرال مشرف هماکنون متحد اصلی آمریکا درمبارزه این کشور علیه تروریزم جهانی است. ولی شواهد حاکی از آنند که فعلاً باید دانشمندان هستهای پاکستان را نطفه اصلی فروش فنآوریهای هستهای قلمداد کرد.
علت اینکه دیگر کسی مانند سابق انکار و تکذیب مقامات پاکستانی را در این رابطه باور ندارد‚ این است که بر اساس اطلاعات به دست آمده مشخص شده که چند تن از دانشمندان هستهای این کشور در نقلوانتقال فنآوری هستهای به کشورهای مظنون دست داشتهاند. البته با وجودی که همه اتهامات متوجه دانشمندان پاکستانی شده است‚ ولی امنیت تا›سیسات هستهای این کشور نیز به شدت مورد سوءظن و تردید قرار دارد. با این وجود‚ این شواهد و نتایج برای کسانی که در جریان معاملات مخفیانه و غیرقانونی فنآوری ساخت سلاحهای هستهای هستند‚ تعجببرانگیز نیستد. از سوی دیگر‚ در سال 2002 مقامات اطلاعاتی کرهجنوبی انگشت اتهام را به سمت پاکستان نشانه گرفتند; زیرا به عقیده آنان تنها این کشور قادر بوده فنآوری ساخت سانتریفیوژ مورد استفاده در فرآوری اورانیوم غنیشده را در اختیار کره شمالی قرار دهد.همچنین وقتی در ماه اکتبر گذشته جمهوری اسلامی ایران بنا به درخواست آژانس بینالمللی انرژی هستهاینام اشخاص و شرکتهایی که این کشور را در برنامه غنیسازی اورانیوم یاری کرده بودند‚ در اختیار مقامات آژانس قرار داد‚ در میان آنها‚ ردّپای پاکستان نیز همراه با چین‚ روسیه و برخی کشورهای اروپایی به چشم میخورد. البته همانطور که در ابتدا ذکر شد‚ بیشتر اتهامات و سوءظنها متوجه دانشمندان هستهای پاکستان است. به همین دلیل و در راستای بررسی دقیق پرونده هستهای ایران در آژانس‚ در هفتههای اخیر چندتن از این افراد از جمله دکتر عبدل قدیر خان‚ رییس سابق لابراتوار هستهای پاکستان و اولین سازنده سلاحهای هستهای و موشکهای حاوی کلاهکهای هستهای این کشور مورد بازجویی قرار گرفتند.
دکتر قدیر در پاکستان یک قهرمان ملی به شمار رفته و همه مردم این کشور او را پدر "بمب اسلامی" پاکستان مینامند. در اواسط دهه 70 میلادی دکتر قدیرخان در کشور هلند به اتهام سرقت فناوری طراحی و ساخت سانتریفیوژ - که پاکستان برنامه هستهای خود را بر اساس آن آغاز و تکمیل نمود - به طور غیابی مقصر شناخته شد. البته وی نیز مانند دیگر همکارانش موضوع قاچاق رسمی یا غیررسمی هستهای را به شدت تکذیب کرده است. با این وجود‚ پرویز مشرف بر اثر فشارهای آمریکا مجبور شد وی را از ریاست لابراتوار برکنار نماید‚ ولی او همچنان در مقام مشاور نخستوزیر پاکستان به فعالیتهای خود ادامه میدهد. بازرسان غربی سلاحهای هستهای معتقدند که قدیرخان در پی دیدارهای متعدد خود از کرهشمالی در اوایل دهه 90‚ موفق شد به فنآوری ساخت.موشکهای دوربرد نادونگ که تا 930 مایل‚ (1500 کیلومتر) بُرد مفید دارند‚ دست یابد. البته مقامات پاکستانی این موضوع را تا›یید نکردهاند‚ ولی آزمایش موشک قاری در سال 1998 به همگان ثابت نمود که این موشک مشابه موشکهای نادونگ هستند. به نظر میرسد خانم بینظیر بوتو‚ نخستوزیر وقت پاکستان‚ طی یک سفر غیررسمی و محرمانه قرارداد مذکور را امضا کردهباشد . این معامله به صورت پایاپای صورت پذیرفت‚ زیرا کرهایها در عوض دریافت فنآوری غنیسازی اورانیوم‚ فنآوری ساخت موشکهای دوربرد حاوی کلاهکهای هستهای را به طرف پاکستانی اعطا کردند.
از سوی دیگر‚ با بررسی سانتریفیوژهای مستقر در ایران‚ توسط بازرسان آژانس بینالمللی انرژی هستهای‚ مشخص گردید که در ساخت آنها از طراحی پاکستانی استفاده شده است. نکته جالب توجه این است که مقامات ایرانی پذیرفتهاند که برنامه غنیسازی اورانیوم خود را در سال 1987 آغاز کردهاند و این همان زمانی است که ایران و پاکستان با یکدیگر روابط حسنه داشته و هنوز بر سر مسا›له افغانستان با یکدیگر اختلافنظر پیدا نکرده بودند. در واقع و بر اساس اطلاعات موثق‚ هم ایران و هم کره شمالی قبل از به قدرت رسیدن ژنرال پرویز مشرف در سال 1998‚ موفق به دریافت کمکهای هستهای از این کشور شده بودند. بنابراین نمیتوان این اتهام را متوجه وی نمود. البته حتی اگر از ماجرای ایران و کره شمالی نیز چشمپوشی کنیم‚ ارتباط پاکستان با ماجرای هستهای لیبی غیرقابل چشمپوشی است; چراکه هر روز ابعاد بیشتری از این رسوایی در حال آشکار شدن است. به گفته مقامات لیبیایی‚ این کشور از دوسال پیش به این سو فعالیت غنیسازی اورانیوم را آغاز کرده است. آنها نیز مانند ایران از یک شرکت صوری اماراتی مستقر در دُبی - که به لابراتوار دکتر قدیرخان وصل میباشد - کمک فنی دریافت کردهاند.
به هر حال‚ رسیدن به انتهای این کلاف سردرگم کار چندان سادهای نیست‚ گرچه ژنرال مشرف هماکنون متحد اصلی آمریکا درمبارزه این کشور علیه تروریزم جهانی است. ولی شواهد حاکی از آنند که فعلاً باید دانشمندان هستهای پاکستان را نطفه اصلی فروش فنآوریهای هستهای قلمداد کرد.