آموزش متوسطه در نظام آموزشی انگلستان،

ساختار آموزشی


مقطع آموزش متوسطه در نظام آموزشی انگلستان، دانش آموزان رده های سنی11تا 18سال را تحت پوشش قرار می دهد. آموزش متوسطه اجباری تا زمانی به طول می انجامد که دانش آموزان به رده سنی16سال می رسند.با وجودیکه نظام آموزش متوسطه انگلستان پذیرای دانش آموزان رده سنی11سال می باشد، با این حال، در برخی مناطق، سیستم های سه گانه آموزش متوسطه اجراگردیده و دانش آموزان رده های سنی12،13و14سال را نیز شامل می گردد.


آموزش متوسطه در نظام آموزش انگلستان طی مراحل کلیدی3 ( رده های سنی11تا 14 سال) و مرحله کلیدی4(رده های سنی14 تا 16 سال) ارائه می گردد.کلیه دانش آموزان مقطع آموزش متوسطه ولز و بیش از 90 درصد دانش آموزان مقطع آموزش متوسطه انگلستان در مدارس جامع آموزش می بینند. گفتنی است که مدارس مذکور به ارائه دوره های متنوع آموزش متوسطه بدون توجه به توانایی و استعداد تحصیلی دانش آموزان مبادرت می نمایند.


در سایر مدارس متوسطه کشور دانش آموزان برحسب نتایج آزمونهای مختلف و استعداد تحصیلی طی رده سنی11سال، در رشته های آموزشی علوم، فنی و حرفه ای یا هنر پذیرفته می شوند. مدارس آموزش متوسطه با عنوان (grammar school) نیز به ارائه خدامات آموزشی از طریق برگزاری آزمون برای دانش آموزان رده های سنی11 تا 19 سال مبادرت می نمایند.


مدارس آموزش متوسطه ای نیز با عنوان (Modern School) در نظام آموزش متوسطه انگلستان فعالیت دارندکه به ارائه خدمات آموزشی به دانش آموزان مشروط یا ترک تحصیل نموده مبادرت می نمایند. آموزشگاه ها و مدارس متوسطه فنی و حرفه ای نیز به ارائه آموزش های عمومی مبادرت نموده اما تأکید قابل ملاحظه ای بر آموزش موضوعات فنی دارند. قانون مصوب سال1993، ویژه آموزش و پرورش، به کلیه مدارس متوسطه اجازه می دهد تا به گزینش بیش از10درصد از دانش آموزان توانمند و با استعداد خود مبادرت نمایند. طبق قانون مذکور، مدارس آزاد (با امتیاز حمایتی) و مدارس متوسطه خصوصی قادر خواهند بود، که با وجود حامیان تجاری و حمایت هیئت مدیره مدارس کشور از حمایت های دولت در خصوص تشکیل کالج های فنی، علوم و ریاضیات برخوردار گردند. به موجب قانون مذکور، تأسیس تعداد42 کالج فنی و حرفه ای تا مورخه جولای سال1994، درکشور انگلستان به ثبت رسیده است. طبق آمار بدست آمده طی سال1993، 8/3% کل دانش آموزان بریتانیایی در مدارس آموزش متوسطه (grammar schools)، 5/3% در مدارس(Modern School) و تنها 1% در مدارس فنی ثبت نام نمودند.در نظام آموزش متوسطه انگلستان و ولز دانش آموزان مطابق با توانایی های آموزشی و یا توان مندی موضوعات خاص گروه بندی می گردند. اعمال چنین گروه بندی های آموزشی توسط هیئت مدیره مدارس متوسطه صورت می گیرد. گفتنی است که گروه بندی های آموزشی در مقطع آموزش متوسطه پس از نخستین سال آموزشی اعمال می گردد. در مقاطع آموزش متوسطه، جلسات آموزشی مدت زمان 35 تا 40 دقیقه به طول می انجامد.طبق قانون مصوب سال 1988، ویژه مقرارت و اصلاحات آموزش کلیه مدارس دولتی و کالج های فنی و حرفه ای مستقر در انگلستان و ولز ملزم به ارائه برنامه آموزش ملی می باشند.مدرک عمومی آموزش متوسطه با عنوان(GCSE) در قالب10ماده درسی رتبه بندی شده از A تا G به فارغ التحصیلان رده های سنی16سال به بالا اعطاء می گردد.آن دسته از دانش آموزانی که به اخذنمراتA تا C درحداقل 5ماده درسی نائل آیند از مجوز ورود به مقطع 2ساله آموزشی پس ازسن16 سالگی برخوردار می گردند. مقطع آموزشی فوق خود ازدوره های آموزشیA level (سطح پیشرفته )، AS level ( سطح متمم پیشرفته ) و level Vocational A سطح پیشرفته فنی- حرفه ای یا شغلی ) متشکل می گردد.تا پیش از دهه1990، دانش آموزان ملزم به گذراندن4- 2ماده درسی در A level جهت انتخاب رشته دانشگاهی مورد نظر خود بودند.این درحالیست که طی سالهای اخیر دولت انگلستان به اعمال تغییراتی در ساختار مقطع آموزشی مذکور مبادرت نموده است. اعمال چنین تغییراتی در سپتامبر سال2000، به واسطه وجود محدودیت و عدم انعطاف پذیری برنامه های آموزشی مقطع مذکور صورت گرفت. درحال حاضراقداماتی صورت گرفته تا برنامه آموزشی Alevel از ابعادگسترده تری برخوردار گردیده و بر اساس معیارها و مهارتهای کلیدی طراحی گردد.آندسته از دانش آموزانی که تحت تعلیم برنامه A level قرار می گیرند، با مطالعه مواد آموزشی مضاعف (AS level) و مطالعه حداقل یک واحد از دوره A leve)l فنی- حرفه ای ) به مطالعات خود تعمیق می بخشند.


سطوح پیشرفته و متمم پیشرفته (A/AS level)


از سپتامبر سال2000، سطوح آموزشی A level متشکل از6 واحد سنجش آموزشی به دانش آموزان ارائه می گردد.تعداد3واحد درسی از واحدهای مذکور مختص AS level ( نیمه اول سطوح آموزشی پیشرفته)و3 واحد درسی دیگر به A2 ( نیمه دوم دوره آموزش پیشرفته) تعلق دارد.گفتنی است که اخذ نمرات A- Eطی دوره های A/AS level جهت قبولی دانش آموزان الزامی است. نمره U نیز برای واحدهای درسی مشروط منظور می گردد.لازم به ذکر است، آندسته از دانش آموزانی که به اخذ نمرات A-E طی دوره هایAS level و A2 نائل آیند دوره آموزشی A level را با موفقیت پشت سر گذارده اند.


آموزش مقدماتی متوسطه


برنامه های آموزشی مقطع مقدماتی متوسطه، به دانش آموزان رده های سنی16- 11سال ارائه می گردد. طبق قانون مصوب سال1989ویژه آموزش و پرورش، حق انتخاب مدارس کودکان به والدین آنان تفویض می گردد. طبق قانون مذکور کلیه مدارس کشور، ملزم به اعلام ظرفیت پذیرش خود می باشند . گفتنی است که هزینه های آموزشی مدارس مقدماتی متوسطه از طریق شهریه های دریافتی از دانش آموزان و بودجه دولتی دپارتمان آموزش تأمین اعتبارمی گردد.


برنامه های آموزشی و ارزشیابی تحصیلی


برنامه های آموزشی مدارس و مراکز آموزش مقدماتی متوسطه انگلستان تا پیش از سال1989، با توجه به سن،توانایی ها و استعدادهای تحصیلی دانش آموزان و توسط هیئت مدیره مدارس متوسطه طراحی می گردید . این در حالی است که با تصویب قانون سال1989، ویژه اصلاحات آموزشی، تدارکاتی درجهت طراحی برنامه های آموزشی مشترک و عمومی، تحت عنوان برنامه آموزش ملی ویژه دانش آموزان مقاطع آموزش ابتدائی و مقدماتی متوسطه به عمل آمد.


از جمله مهمترین دروس آموزشی مدارس مقطع مقدماتی متوسطه می توان به دروس انگلیسی،ریاضیات، علوم فنی، محیط زیست و جامعه و علوم مذهبی اشاره نمود. ارزیابی عملکرد دانش آموزان مقطع آموزش مقدماتی متوسطه، طی رده های سنی8- 11-14و16سال صورت می گیرد. در پایان مقطع آموزش مقدماتی متوسطه دانش آموزان به دریافت گواهی نامه عمومی آموزش متوسطه تحت عنوان ( GCSE ) نائل می گردند .


آموزش تکمیلی متوسطه


مقطع آموزش تکمیلی در نظام آموزشی کشور انگلستان از آموزش تکمیلی متوسطه و آموزش عالی متشکل می گردد. طبق قانون مصوب سال1992، ویژه آموزش عالی، از آموزش پیشرفته تحت عنوان آموزش تکمیلی تمام وقت و پاره وقت متناسب با نیازرده های سنی بالاتر از 16سال یاد می گردد. از جمله دوره های آموزش تکمیلی نظام آموزش انگلستان و ولز می توان به آموزش تکمیلی متوسطه، کالج های پیش دانشگاهی و مؤسسات آموزش عالی اشاره نمود. در مورخه1 آوریل سال 1993، مقطع تکمیلی آموزش متوسطه که قبلاً در زمره نظام آموزش پایه کشور قرار داشت، به نظام آموزش تکمیلی اضافه گردید.گفتنی است که مراکز آموزش تکمیلی متوسطه به تأمین بودجه خود از طریق شورای مالی آموزش تکمیلی مبادرت می نمایند.


از جمله دوره های آموزشی که در مقاطع تکمیلی آموزش متوسطه به دانش آموزان ارائه می گردد می توان به موارد ذیل اشاره نمود:


1 - دوره های آماده سازی دانش آموزان جهت کسب شرایط لازم حرفه ای و شغلی


2 - دوره های آماده سازی دانش آموزان جهت اخذگواهینامه عمومی آموزش متوسطه تحت عنوان(GCSE) ،گواهینامه درجه1 آموزش متوسطه (GCE) یا آمادگی تحصیلی جهت موفقیت در آزمون های ورودی دانشگاه ها(AS)


از جمله مهم ترین دروس آموزشی مقطع تکمیلی متوسطه می توان به موارد ذیل اشاره نمود:


علوم ریاضی و زبان انگلیسی به عنوان زبان اصلی


زبان انگلیسی به عنوان زبان دوم


زبان Welsh و دوره های آموزش ادبیات Welsh


دوره های آموزشی ارتقاء دهنده مهارت های ارتباطی دانش آموزان


اکثریت قریب به اتفاق دانش آموزان بریتانیایی، پس از اتمام دوره های آموزشی پایه جذب کالج های آموزش عالی و کالج های فنی و حرفه ای می گردند.مؤسسات آموزش عالی نیز به ارائه دوره های آموزشی تمام وقت، و یا پاره وقت ویژه دانش آموزان فعال در بازار کار مبادرت می نمایند.


طبق آمار بدست آمده طی سال1993، بالغ بر37905 دانش آموز تمام وقت در24 موسسه آموزش تکمیلی متوسطه تحت تعلیم2883 معلم قرار داشته اند.


ازگواهینامةGCSEمنحصرا جهت ارزیابی آموزشی دانش آموزان مقطع آموزش متوسطه و ارزیابی استعدادتحصیلی دانش آموزان در ورود به مراکز آموزش عالی استفاده نشده، بلکه این مدرک مهم ترین مدرک آموزش تکمیلی متوسطه محسوب می گردد.دوره های پاره وقت آموزشی به آن دسته از دانش آموزانی ارائه می گردد که قادرند پس از ساعات معمول آموزش در کالج های آموزشی حضور یابند. دوره های آموزشی پاره وقت یا شبانه مختص کارمندانی است که از مرخصی های شغلی خود بهره برده و طی دوره های آموزشی2-1روز در هفته حضور می یابند. لازم به ذکر است که حداکثر مدت زمان مرخصی استحقاقی کارمندان بریتانیایی جهت برخورداری از دوره های آموزشی به19 هفته در سال بالغ می گردد. سال تحصیلی درمراکز آموزش پاره وقت و شبانه از1سپتامبرآغاز گردیده وتا31 آگوست به طول می انجامد. نرخ دانش آموزان رده های سنی 16 سال و بالاتر مراکز تکمیلی آموزش متوسطه حضور یافتند طی سال های95-1992 از 65% تا 80% متغییر بوده است.طبق آخرین آمار به دست آمده بین سال های تحصیلی95-1992 55 درصد از دانش آموزان رده سنی17 سال و 34 درصد از دانش آموزان بریتانیایی رده سنی 18 سال تحت دوره های آموزشی تمام وقت تعلیم می یابند.با توجه به افزایش دوره های آموزش تمام وقت وکاهش دوره های آموزش پاره وقت طی سالهای اخیر الگوی آموزشی افراد رده های سنی18- 17مشابه بوده و در حال حاضر 55% از افراد رده سنی17سال و 34% از افراد رده سنی 18 سال، در آموزش تمام وقت بسر می برند.


نهادهای مرکزی


مطابق قوانین آموزشی کشورانگلستان کلیه دانش آموزان ملزم به برخورداری ازبرنامه های آموزشی متناسب با سن ،توانایی ها و استعدادهای تحصیلی خود می باشند. طرح آموزش ملی(آموزش دروس معین آموزشی) و طرح آموزش تحقیقاتی ( آموزش تخصصی و تحقیقاتی علوم، فنون و هنر) از پاییز سال 1989 درنظام آموزشی کشور انگلستان به اجرا درآمد. دوایر محلی آموزش و پرورش، هیئت مدیره مدارس و معلمین ارشد مدارس خصوصی مسؤولیت طراحی و ارائه برنامه های آموزشی اعم از برنامه های آموزشی ملی و آموزش علوم مذهبی را برعهده دارند.


آموزش تکمیلی متوسطه در مدارس و کالج های محلی کشور ارائه می گردد. دوره های آموزش تکمیلی متوسطه در مراکز آموزشی ایرلند شمالی نیز همانند انگلستان و ولز ارائه میگردد.