ابتکارهای زندانیان: از مشروب دست ساز تا آجر همه کاره

ابتکارهای زندانیان در زندان جذاب هستند، خاطره می سازند و توجه جلب می کنند. ممکن است گاهی شما در نمایشگاه های سطح شهر برخی دست ساخته های زندانیان «اوین» و «رجایی شهر» را دیده باشید، با این حال ابتکارهای دیگری هم وجود دارند که مخصوص زندان هستند. این مطلب بر اساس خاطرات چند زندانی ساکن اوین و رجایی شهر تنظیم شده است.

تصویر شماره یک، سیستم برق رسانی ابداعی زندانیان را نشان می دهد. از آن جایی که برق رسانی شخصی برای تخت زندانیان ممنوع است، زندانیانی که برای استفاده از چراغ مطالعه، شارژ «ام. پی. تری» یا باطری، اتصال تلویزیون به برق یا تهیه نور مناسب برای مطالعه شبانه به برق احتیاج دارند، هر کجا که تکه سیمی به چشم‌شان می خورد، آن را از جا کنده و با چسب به هم‌دیگر می چسبانند و برای برق رسانی به تخت خود از چنین وسیله ای که در تصویر می بینید، استفاده می کنند.

تصویر شماره یکوسیله ای که عکس آن را مشاهده می کنید، به عنوان یک پریز برق عمل می کند! سیمی که در عکس مشاهده می شود، سیم برق نیست و در واقع، سیم آنتن تلویزیون است. ابتکار استفاده از سیم آنتن تلویزیون به عنوان هادی به جای سیم برق، مختص زندان است که در آن هیچ امکاناتی در اختیار زندانی قرار داده نمی شود. داشتن چراغ مطالعه در اکثر زندان ها به کلی ممنوع است و زندانی باید در ساعات خاموشی که از 10 شب تا 7 صبح به طول می کشد، حتما بخوابد وگرنه مرتکب جرمی خلاف مقررات زندان شده است.

 

در کلاهک این پریز دست ساز ابتکاری، یک تکه لوله خرد شده خودکار کارگذاری شده تا بتواند قابلیت ورود سیم برق تلویزیون و سایر وسایل الکترونیکی را ممکن کند. ته این سیم آنتن نیز به جریان اصلی برق زندان چسب خورده و با این که این اقدام کاری خطرناک است اما نیاز زندانی را برطرف می کند.

با این که سازمان زندان ها هیچ تلاشی برای نصب پریز برق در سلول های زندان ها نمی کند اما  با یک اقدام دو گانه، در فروشگاه زندان به آن ها تلویزیون و یخچال می فروشد.

تصویر شماره دو  تصویر دوم، عکس یک کلید برق دست ساز است. این نوع کلید برق در زندان ها زیاد دیده می شود چون پیدا کردن کلید استاندارد برق در زندان از محالات بوده و فروش آن ممنوع است. زندانیانی که باید سال ها و گاهی حتی تمام باقی مانده عمرشان را در یک محیط نیمه تاریک سپری کنند، اقدام به ساختن کلیدی ابتکاری برای روشن و خاموش کردن لامپ اتاق یا تخت خود می کنند تا هر وقت که می خواهند، از نور استفاده کرده یا این که لامپ را خاموش کنند.

کنترل کلید لامپ ها و مهتابی­های زندان توسط زندان بان انجام شده و از طریق جعبه قفل شده سنترال برق، روشن و خاموش می شوند. اما زندانیانی که آزادی عمل می خواهند و مایل نیستند در ساعات تعیین شده خوابیده یا بیدار شوند، اقدام به ساختن کلید برق دست ساز می کنند. این کلید از یک لوله خودکار به منظور حفظ امنیت و برق نگرفتگی ساخته شده و معمولا داخل آن سیم اصلی را به سیمی که به لامپ متصل است، وصل می کنند. برق از داخل این لوله خودکار به سیمی که به لامپ وصل است، رسانده می شود. با کمی فشار سیم به داخل، کلید روشن شده و با کمی کشیدن سیم و جدا کردن سر دو سیم که به هم متصل هستند، کلید خاموش می شود.

این سیم ها در بازرسی های دوره ای جزو اقلامی هستند که گاه ضبط شده و برده می شوند اما پیدا کردن چند متر سیم و یک خودکار کار چندان سختی نیست.

تصویر شماره سه زندانی ها به هر نوع میوه ای به چشم ماده اولیه شراب نگاه می کنند. جالب است بدانید که از اغلب میوه هایی که به زندان وارد می شود، شراب تهیه می شود. گرچه به همین دلیل، در یک قانون نانوشته، ورود انگور به تمامی زندان ها ممنوع است. از زندانیانی که دهه ها است در زندان به سر می برند بپرسید، آن ها هیچ گاه نتوانسته اند به انگور دسترسی داشته یا در فروشگاه زندان این میوه را بخرند. اما زندانیان از انار گرفته تا آلبالو را تبدیل به مخمر می کنند. آن ها آب میوه را گرفته، داخل بطری ریخته و بطری ها را روی شوفاژها یا جای گرم دیگری قرار می دهند تا رفته رفته تخمیر شود. آن ها هر روز باید درب بطری ها را باز کنند تا گاز آن را بپرانند و در روز بعد که از نو فرایند تخمیر گازی حاصل می شود، این کار را تکرار می کنند.

گرچه گاهی دور از چشمان دیگران این کار را می کنند که کار سختی است. برخی اوقات هم بطری را  زیر خاک پنهان می کنند. چندین نفر از این مبتکران تولید نوشیدنی های الکلی در زندان تا به حال در دادگاه با مفتوح شدن پرونده جدید، به اتهام تولید مشروبات الکلی در زندان به حبس و شلاق محکوم شده اند اما کماکان روند تولید مشروب دست ساز در زندان ادامه دارد.

تصویر شماره چهاراین وسیله که در عکس چهارم مشاهده می شود، یک بسته کادو پیچ شده نیست؛ این عکس یک آجر است که در زندان های ایران برای کاربردهای مختلف استفاده می شود. علت کادوپیچ شدن آن نیز ممنوع بودن ورود آجر در زندان است. از آن جایی که آجر قابلیت استفاده در درگیری مابین زندانی ها را دارد، به وسیله گارد زندان به عنوان وسیله ای ممنوع شناخته شده است. اما اگر یک زندانی موفق به ورود یک آجر در سلول شود، آن را روزنامه پیچ کرده و به عنوان چکش و ابزار کاربردی مشابه دیگر برای کوبیدن میخ یا صاف کردن یک سطح ناهموار از آن استفاده می کند. گاهی آن را روی درب دیگ یا قابلمه هم می گذارند تا کیفیت پخت برنج بهتر شده یا خورشت زودتر بپزد. برای یک زندانی، ارزش یک قطعه آجر به مثابه یک ثروت و چیزی بسیار فراتر از آن است که یک فرد آزاد بتواند تصور کند!