مریم ایمانیه، میهمان ناخوانده مذاکرات هسته ای

مریم ایمانیه، همسر محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه، میهمان ناخوانده مذاکرات هسته ای ایران و 1+5 در وین است. او امروز به همراه حسین فریدون، برادر حسن روحانی، وزیر امور خارجه ایران، وارد هتل کوبورگ شهر وین شد تا حاشیه ای تازه به مذاکرات هسته ای افزوده شود.

 

مریم ایمانیه، یک سمت دیپلماتیک دارد. او رئیس انجمن بانوان دیپلمات های وزارت امور خارجه ایران است. به طور معمول همسران وزرای امور خارجه چنین مسئولیتی را بر عهده می گیرند. زهرا راد و زهره نظری، همسران علی اکبر صالحی و منوچهر متکی، وزرای سابق پیشین ایران هم چنین مسئولیتی را بر عهده داشتند.

 

عمده فعالیت های این مرکز به برگزاری بازارچه های خیریه برای کمک به فقرا و برگزاری تورهای تفریحی برای همسران سفرای خارجی مقیم ایران است. در دو سال گذشته، مریم ایمانیه کوشیده است وجه دوم یعنی برگزاری تورهای ویژه آشنایی زنان دیپلمات ساکن تهران را تقویت کند و تصویری مثبت از ایران به دیپلمات ها نشان دهد، یک ماکت کوچک از همان الگویی که محمدجواد ظریف دنبال می کند.

اغلب خبرهای مربوط به مریم ایمانیه بدون درج نام وی در رسانه های ایران منتشر می شود. اداره کل رسانه های وزارت خارجه ایران هم از وی به عنوان همسر وزیر امور خارجه یاد کرده است. در ایران رسم معمول است که زنان مقامات در حاشیه قرار می گیرند و گاه یافتن نام آنها به یک معما تبدیل می شود. مریم ایمانیه نیز علیرغم سال ها زندگی در غرب از چنین قاعده ای دور نبوده است.

 

فعالیت های او در ایران حاشیه هایی هم داشته است. انتشار عکس های او با خوانندگان و نوازندگان زن و همچنین حضور او و محمدجواد ظریف در کنسرت موسیقی با واکنش منفی تندروها در ایران مواجه شد.

 

مریم ایمانیه اما شهرتش در حوزه دیپلماسی نیست. او اصفهانی تبار است، اهل شعر و عرفان.  آنها سال 58 ازدواج کرده اند. ازدواج شان به روایت محمدجواد ظریف: "در تابستان ۱۳۵۸ به تهران بازگشتم. با مادرم تماس گرفتم که می‌خواهم به ایران بازگردم و ازدواج کنم. خواهرم [که ساکن اصفهان بود] خواهر یکی از دوستان خودش را به عنوان دختری متدین و انقلابی، برای ازدواج معرفی کرد. روزی خواهرم آنها را به خانه خود دعوت کرد. دو خانم جوان آمدند، اما من دقت نکردم و حتی متوجه نشدم منظورشان کدام‌یک از آنهاست. مادر و پدرم هنوز در تهران بودند. بنابراین با اجازه آنها همراه خواهر و شوهر خواهرم به خواستگاری رفتیم. ایشان همانطور که فکر می‌کردم، متدین و انقلابی بودند. به یاد دارم در آن جلسه کمی قرآن و حدیث خواندم که ایشان پسندیده بودند. زمانی که به خانه بازگشتیم به مادرم اطلاع دادم که برای تشریفات به اصفهان بیایند. نامزدی‌مان مصادف با شب‌های احیا بود. در آن زمان ایشان ۱۷ سال داشتند و من ۱۹ ساله بودم که ازدواج کردیم."

 

محمدجواد ظریف درباره روحیه همسرش در کتاب خاطراتش چنین گفته است: "همسرم در ابتدای ازدواج روحیه ای بسیار انقلابی و تا حدی غیر منعطف داشت. به دلیل مخالفت ایشان، ما در امریکا حتی تلویزیون نداشتیم. بعد از مدتی با التماس یک تلویزیون شکسته خریده بودم که فقط اخبار نگاه کنم."

 

زندگی سختگیرانه تنها در منزل شخصی ظریف جاری نبوده است، او در دوران جوانی هم چنین مشکلاتی داشته است. ظریف در کتاب خاطراتش گفته است خانواده اش با وجود توانایی مالی، "به علت اعتقاداتی که داشتیم، تلویزیون خریداری نشده بود. فکر می‌کنم تا ۱۵ سالگی به سینما نرفتم. علاوه بر این روزنامه‌ای هم در خانه ما پیدا نمی‌شد. پدر و مادرم اجازه رفت و آمد را نیز به من نمی‌دادند."

اگرچه چنین محیطی تا زمانی که ظریف خانه شان را ترک کرد و راهی غرب شد، ادامه یافت ولی به نظر می رسد همسر محمدجواد ظریف، تغییر کرده است.

 

او در دهه اخیر شخصیت اجتماعی تری داشته، در کنفرانس هایی داخل و خارج ایران به خصوص در هند شرکت کرده و وارد برخی حلقه های اجتماعی عرفانی شده است.

 

محمدجواد ظریف درباره این تغییرات می گوید: "همسرم برای 10 سال شاگرد مرحوم حاج اسماعیل دولابی که از اوتاد زمان بودند، شدند."

محمداسماعیل دولابی، عارف شیعه مشهور ایرانی، بهمن سال 81 فوت کرد. اسماعیل دولابی گفته است قدرت عرفانی خویش را در نوجوانی در جریان یک مکاشفه روحی کسب کرده است: "داشتم به اتاق برمی‏گشتم جلوی در اتاق پرده‏‌ها کنار رفت و حالت مکاشفه‏‌ای به من دست داد و در حالی که سفره به دستم بود حدود بیست دقیقه در جای خود ثابت ماندم. دیدم بالای سر ضریح امام حسین‏ علیه السلام هستم، به من حالی کردند که آنچه را که می‌‏خواستی از حالا به بعد تحویل بگیر. آن دو آقا سید با یکدیگر صحبت می‌‏ کردند و می‌‏ گفتند او در حال خلسه است. از‌‌ همان جا شروع شد."

 

مریم ایمانیه همچنین به تفسیر اشعار مولانا، شاعر و عارف بلندآوازه ایرانی علاقه مند است. مریم ایمانیه اکنون شغل ثابتی در ایران ندارد. محمدجواد ظریف گفته است: "خانم بنده در جلسات بانوان صحبت می کنند و در فعالیت های همسران دیپلمات ها هم شرکت می کنند." به نظر می رسد جلسات بانوان، مربوط به علاقه مندی خاص مریم ایمانیه است، کلاس هایی چون تفسیر اشعار مولانا و یا درس های عرفانی که او از اسماعیل دولابی آموخته است. محمدجواد ظریف نیز در صفحه فیس بوکش گاهی از شعر یا جملات انتخابی همسرش استفاده می کند. طبق انتظار اشعاری از مولانا و جملاتی از اسماعیل دولابی.

 

حضور مریم ایمانیه در یک نشست دیپلماتیک امر غیرمعمولی نیست ولی وقتی مذاکراتی به اهمیت مذاکرات هسته ای ایران و 1+5 باشد، این حضور به اندازه کافی جلب توجه خواهد کرد. او اکنون مهم ترین چهره در حاشیه مذاکرات است. مریم ایمانیه و محمدجواد ظریف، احتمالا این فرصت را نخواهند داشت که بعد از توافق هسته ای بروند تعطیلات ولی می توانند خوشحال ترین زوج دیپلمات پس از انقلاب 57 باشند.