۸۰۰ میلیارد تومان پول مردم در جیب بیمه ورشکسته توسعه

ایران وایر : «وحید»، راننده آژانسی در شرق تهران است. او چهار سال پیش با گرفتن وام و فروش طلاهای عروسی همسرش توانست پولی جور کند و یک خودروی پراید بخرد تا با مسافرکشی، خرج زندگی را درآورد.

 

ابتدای خرداد ماه امسال در مسیر چالوس-تهران، وحید با یک خودروی سمند تصادف کرد و پلیس او را مقصر دانست. وحید مجبور شد خسارت وارده که حدود 800 هزار تومان بود را پرداخت کند؛ خسارتی که برای او زیاد بود. پیش از این به دلیل تخفیف قابل ملاحظه ای که شرکت «بیمه توسعه» نسبت به سایر بیمه ها می داد، نزد این شرکت ماشین خود را بیمه کرده بود.

 

پس از طی روال معمول پرداخت خسارت، زمانی که به یکی از دفترهای بیمه توسعه مراجعه کرد، به او وعده پرداخت خسارت طی یک ماه بعد را دادند. زمان موعود وقتی برای دریافت خسارت رفت، کارگزار بیمه از مشکلات و گرفتاری های شرکت گفت و از وحید خواست چند هفته دیگر صبر کند. اما او که مجبور بود هر چه زودتر خسارت را بپردازد تا مدارکش آزاد شوند، تحمل چند هفته برایش سخت بود.

 

وحید به شعبه مرکزی این بیمه رفت. در آن جا بود که با شمار زیادی از خسارت دیدگان مثل خودش روبه رو شد که هفته ها مراجعه می کردند اما از پرداخت پول خبری نبود. هر طور بود وحید خودش را به یکی از مسوولان این شرکت رساند و از او خواست حداقل یک چک با مدت مشخص به او بدهند تا خیالش راحت شود. آن ها هم چک با سررسید شهریور دادند اما از آن زمان تا به حال هنوز نه وحید و نه بسیاری دیگر از بیمه گذاران این شرکت با وجود بارها تحصن مقابل ساختمان مرکزی بیمه توسعه، بیمه مرکزی ایران و مجلس شورای اسلامی، نتوانسته اند خسارت خود را  دریافت کنند.

 

شرکت بیمه توسعه وابسته به «موسسه مالی و اعتباری توسعه»، یکی از شرکت های بیمه خصوصی در ایران است که از سال 1382 فعالیت خود را آغاز کرده است. در عرصه رقابتی و نه چندان تخصصی بیمه در ایران، این شرکت در پنج سال دوم فعالیت خود همواره به دلیل تخفیف های زیادی که به بیمه های شخص ثالت و شرایط مطلوب پرداخت اقساطی که بیمه گذار می داد، معروف بود؛ شرایط پرخطری که کم تر شرکت بیمه ای حاضر بود به بیمه گذاران ارایه دهد. آن هم در کشوری که دهمین کشور حادثه خیز دنیا است و سالانه 22 هزار نفر در تصادفات جاده ای جان خود را از دست می دهند و 300 هزار نفر مجروح می شوند.

 

این شرکت بیمه ای طی پنج سال اخیر یک میلیارد و 600 هزار تومان حق بیمه از مردم دریافت کرده است ولی تاکنون توانسته 800 میلیارد تومان خسارت پرداخت کند و بقیه خسارت دیدگان با گذشت ماه ها، هم‌چنان در صف انتظار هستند.

 

تخلف های بیمه توسعه تنها به نحوه پرداخت خسارت محدود نمی شود بلکه مدیریت و نحوه سرمایه گذاری آن نیز مشکلات زیادی دارد. در حالی که مطابق آیین نامه 60 قوانین بیمه ای، موسسه بیمه مجاز به سرمایه گذاری 25 درصد سرمایه خود در بخش املاک و مستغلات است اما این شرکت حدود 50 درصد در این بخش سرمایه گذاری کرده و همین امر موجب شده است در شرایط رکود و کسادی بازار مسکن، دچار زیان مالی بیمه گذاران شود. تا جایی که در نهایت بیمه مرکزی ایران، بیمه توسعه را تعطیل اعلام و پرداخت پول های خسارت دیدگان حقیقی را به شرکت بیمه ایران واگذار کرد تا طلب خسارت دیدگان دولتی و حقوقی مانند نیروی انتظامی را با چوب حراج زدن به دارایی ها و اموال این شرکت پرداخت کند.

 

اعلام این خبر و سرگردانی هزاران بیمه گذار در کشور، بار دیگر ضعف و عقب ماندگی صنعت بیمه در ایران را آشکار کرده است؛ صنعتی که از عمر آن نزدیک به 80 سال می گذرد اما هنوز نوپا است و با استانداردهای جهانی و حتی کشورهای در حال توسعه ای مثل پاکستان فاصله بسیار دارد.

 

«مهدی»، یکی از مسوولان شرکت «بیمه میهن» در این رابطه می گوید: «در ایران هیچ اقدام موثری در زمینه فرهنگ سازی و اطلاع رسانی خدمات بیمه ای سرمایه گذاری و عمر که از مهم‌ترین خدمات بیمه ای رایج در همه جای دنیا است، انجام نمی شود.»

وی ضریب بیمه عمر و سرمایه گذاری در دنیا را تا 80 درصد عنوان می کند و می افزاید: «این ضریب در کشوری مثل پاکستان بالای 80 درصد است اما در ایران این رقم حدود 9 درصد است.»

 

در واقع، مردم هیچ اطلاعی از این دو نوع بیمه ندارند و همین ضعف اطلاع رسانی و فرهنگ سازی دولت در این زمینه باعث شده به شرکت های بیمه ای اعتماد نکنند.

 

وی دلیل دیگر این عقب ماندگی را ناتوانی اکثر بازاریابان و بیمه گران در ایران ذکر می کند: «در اغلب موارد، بازاریابان و یا بیمه گران تنها برای رسیدن به کارمزدشان افراد را با تعهدات پایین بیمه می کنند و همین امر باعث می شود مردم به اهمیت بیمه آگاه نباشند.»

 

این مسوول بیمه، ضعف نظارت دولت و بیمه مرکزی بر فعالیت شرکت های خصوصی را از دیگر چالش های اساسی صنعت بیمه در ایران عنوان کرده و می افزاید: «وجود هزاران پرونده جعلی در دادسراها از سوی بیمه گذاران و تخلفات مالی گسترده در بیمه توسعه، این ضعف را بیش‌تر نمایان می کند.»

 

«سارا»، نماینده بیمه ایران در یکی از محله ها شمال غرب تهران نیز از ضعف آگاهی و اطلاعاتی بسیاری از نمایندگی های بیمه می گوید: «به جرات می توان ادعا کرد تنها 10 درصد نمایندگی های بیمه و یا بازاریابان در خصوص خدماتی که به مردم می فروشند و یا می توانند بفروشند، آگاه هستند.»

 

وی دلیل این ضعف را نیز شیوه آموزش و تربیت بیمه گرها در ایران می داند و می افزاید: «در هیچ کجای دنیا مرسوم نیست که به هر متفاضی به صرف داشتن مدرک لیسانس و گذراندن یک دوره کوتاه آشنایی با مسایل بیمه و گرفتن نمره، مجوز نمایندگی بیمه اعطا شود ولی در ایران روال گرفتن مجوز این  گونه است.»

 

او با رد این موضوع که شمار شرکت های بیمه ای نسبت به جمعیت در ایران کم است، می گوید: «اگر دولت به درستی مردم را نسبت به اهمیت بیمه های عمر و سرمایه گذاری آگاه سازد و همین 28 شرکت موجود به صورت تخصصی در این زمینه کار کنند، بسیاری از مشکلات ناشی از فقر، بی‌کاری، از هم پاشیدگی خانواده، رکود و تورم در جامعه از بین می رود. »

 

به نظر می رسد تا زمانی که بیمه در ایران، چه از نگاه مردم و چه از نگاه مسوولان، به عنوان صنعتی لوکس و حاشیه ای مدنظر قرار باشد، این خلاء فرصتی مناسب برای سودجویانی مانند شرکت بیمه توسعه فراهم کند تا در سایه ضعف نظارت دولت، افرادی مانند وحید را طعمه قرار داده و خود با سودهای کلان، در برج سازی و ساختمان سازی سرمایه گذاری کنند.