دلیل استقبال گسترده از جراحی زیبایی در ایران چیست؟
در دوران جمهوری اسلامی جراحی زیبایی گسترشی باورنکردنی یافته است. انجام جراحی بینی در ایران بیش از هر کشور جهان است. به‌رغم مجوز برای تنها ۱۵۷ پزشک بیش از ۷ هزار نفر دست به جراحی زیبایی در تهران می‌زنند.
کمال ظاهری و زیبایی شخصی برای بسیاری از انسان‌ها موضوع مهمی تلقی میشود. توجه گسترده به ورزش، تمرین‌های بدن‌سازی و تغذیه، سوا از اهمیت آن برای تندرستی، در بسیاری از موارد به منظور خوش‌اندامی و زیبایی فردی صورت می‌گیرد.
اما یکی از اقدامات "ریشه‌ای"، به معنای واقعی کلمه، سپردن صورت و بدن خود به دست چاقوی جراحان است. "مشاهدات و تحقیقات ناقص" نشان می‌دهند که این پدیده بدل به "جنون زیبایی" در ایران شده است.
با توجه به استقبال شدید ایرانیان، بویژه زنان، از جراحی زیبایی به نظر می‌رسد که تمامی "آرمان‌های آغاز انقلاب" پیرامون ارزش‌های انسانی و تعبیر آن صرفاَ به "بُعد روحانی و معنوی" بدل به عکس خود شده است.
در ایران دختران ۱۴ ساله تن به جراحی پلاستیک می‌دهند تا صورت‌هایی "عروسک‌‌گونه" داشته باشند یا شبیه به ستارگان فیلم‌های هالیوودی شوند که روزانه در تلویزیون‌های ماهواره‌ای سرگرم تماشای آنها هستند.
روزنامه "گاردین" به تازگی با انتشار گزارشی به این پدیده پرداخته است. در این گزارش آمده است که "جراحی بینی به منظور زیبایی در ایران بیش از همه کشورهای جهان صورت می‌گیرد".
روزنامه "اعتماد" نیز در گزارشی تعداد افرادی را که دست به جراحی بینی می‌زنند ۲۰۰ هزار نفر در سال برآورد کرده بود. اغلب این افراد زنانی هستند که "آرزوی کوچک کردن بینی" و "بالا بردن نوک بینی" خود را داشته‌اند.
یک زن ایرانی در این باره می‌گوید: «برای بسیاری عمل جراحی صورت، واکنشی به روسری و پوشش اجباری است. از آنجایی‌که زنان تنها می‌توانند صورت‌شان را نشان دهند، می‌خواهند که تمام زیبایی در صورت‌شان بازتاب داشته باشد.»
خانم دیگری هم می‌گوید: «این در طبیعت انسان است که خواهان جلب توجه از طریق اندام، مو و پوست زیبا است. حجاب این امکان را از ما گرفته است. بدین دلیل تمامی هنر ما در زیبایی صورت خلاصه میشود.»
برخی از زنان ایرانی نیز بطور "ساده و منطقی" استفاده از ظرفیت‌ها و امکانات جدید علم پزشکی را "امری طبیعی و واقع‌بینانه" ارزیابی میکنند.
تورم و افزایش قیمت‌ها برای "جراحی زیبایی"
تشدید تورم و افزایش قیمت کالاها و خدمات درمانی در ماه‌های گذشته در ایران بر جراحی پلاستیک نیز تاثیر مستقیم داشته است. در حال حاضر میانگین مخارج برای یک "عمل بینی" حدود ۵ تا ۱۰ میلیون تومان برآورد میشود. "حذف چربی در ناحیه شکم و پهلو‌ها" به منظور لاغری حدود ۳ تا ۶ میلیون و از بین بردن کامل چین و چروک‌های پیشانی حدود ۱۵ میلیون تومان هزینه در بر دارد.
مرجان ۳۳ سال دارد و صاحب بوتیک لباس در تهران است. او تا کنون بینی، پلک‌ها و ابروهایش را از طریق جراحی زیبایی تغییر داده است. مرجان می‌گوید که به عنوان یک دختر جوان زیاد در "قید و بند جراحی زیبایی نبوده، اما از ۵ سال پیش ضرورت آن را احساس کرده است". او تصریح میکند، زمانی فرا رسیده که دیگر صورتش برای او غیرقابل تحمل بوده است. مرجان به هر قیمتی می‌خواسته که زیبا شود.
جراحی زیبایی در ایران بویژه به بخش‌های مختلف چهره اختصاص دارد
او تاکنون دوبار ازدواج موقت (صیغه) داشته و حال مجرد است. مرجان تصریح میکند که یکی از انگیزه‌های مهم برای او و بسیاری از زنان ایرانی "پیدا کردن همسری مناسب از طریق جراحی زیبایی" است. وی می‌افزاید که از طریق ازدواج می‌توان جایگاه مالی و اجتماعی بهتری کسب کرد.
مرجان در رابطه با رضایت خود از کیفیت جراحی پلاستیک در ایران می‌گوید: «مشکلی با بینی‌ام ندارم، اما عمل جراحی بر روی پلک‌ها و ابروهایم عوارض جانبی داشته و دچار سردردهای دوره‌ای می‌شوم.»
برخی از کسانی که عمل بینی داشته‌اند نیز از پیامدهای دردآور تجربه‌ی خود می‌گویند که از آن میان می‌توان به خونریزی‌های مداوم بینی، مشکل در دستگاه تنفسی و بدفرمی‌ها پس از جراحی اشاره کرد.
میزان بالای جراحیهای زیبایی در ایران
هانیه زن دیگر است که به تازگی جراحی بینی داشته و هنوز از نتیجه عمل مطمئن نیست. هانیه ۳۵ ساله به عنوان کارمند مشغول به کار است. او می‌گوید: «برای تامین مخارج جراحی مجبور به فروش ماشینم شدم، ماشینی که پیشتر به کمک وام بانکی موفق به خریدش شده بودم.» او امیدوار است که دست‌کم بینی‌اش "خوش‌فرم" از کار درآید.
زن دیگری که چند ماه پیش عمل موفقیت‌آمیز بینی را پشت سر نهاده می‌گوید: «بعد از عمل زندگی اجتماعی‌ام بهبود یافته و دیگر نباید به خاطر بینی بزرگم خجالت بکشم.» به گفته این زن، در میان بستگان او تعداد زیادی هستند که جراحی بینی داشته‌اند و این موضوع را پنهان نیز نمی‌کنند.
در یک تحقیق علمی که انجمن پژوهشی بیماری‌های بینی در ایران به کمک دانشگاه جان هاپکینز آمریکا انجام داده میزان جراحی بینی در ایران به نسبت جمعیت آن هفت برابر میزان این جراحی در ایالات متحده است.
گرچه در ایران برای جراحی زیبایی قسمت‌های مختلف بدن آمار رسمی وجود ندارد، اما بر اساس گزارش پزشکان متخصص در ایران، تنها یک پنجم جراحیها در کشور ناشی از الزامات پزشکی هستند و چهار پنجم آنها تنها با اهداف زیبایی و آرایشی صورت می‌گیرند. بر اساس یک پژوهش میدانی، "شمار عمل‌های زیبایی در جمهوری اسلامی و برزیل برابر است"، و این در حالی است که برزیل ۱۹۲ میلیون جمعیت دارد.
استقبال از جراحی پلاستیک در میان اقشار سنتی
در این گزارش برای روشن شدن ابعاد جراحی پلاستیک و مقبولیت آن در میان ایرانیان به نمونه‌هایی در میان اقشار سنتی جامعه ایران نیز اشاره شده است. زنان و دختران بسیاری از خانواده‌های سنتی و وابسته به دستگاه حکومتی نیز در پی دستیابی به زیبایی از طریق جراحی پلاستیک هستند.
به‌رغم هزینه‌های زیاد جراحیهای زیبایی در ایران ابعادی باورنکردنی دارد
روزنامه "اطلاعات" در چند سال پیش خبر از مرگ همسر علی‌اکبر ولایتی، یکی از مشاوران رهبر جمهوری اسلامی و وزیر امورخارجه سابق، داده بود. به گفته این روزنامه، همسر ولایتی بر اثر عوارض یک عمل جراحی ناموفق در ناحیه شکم برای حذف چربی‌های اضافی فوت کرده است.
خبرگزاری فارس نیز پیشتر خبر داده بود که اسفندیار رحیم مشایی، یکی از نزدیکان محمود احمدی‌نژاد، دست به جراحی زیبایی در ناحیه پلک‌هایش زده است.
سوءاستفاده کاسبکارانه از جراحی پلاستیک
تقاضا برای جراحی پلاستیک در ایران باورنکردنی است، و افزایش جراحیها و مراکز زیبایی در این کشور بیانگر این تقاضای روزافزون است. موسسه تحقیقاتی "آریا" در تهران به تازگی گزارشی را پیرامون پزشکان زیبایی منتشر کرده است. بر اساس این گزارش، در حالیکه در تهران تنها ۱۵۷ جراح زیبایی مجوز کار دارند، حدود ۷ هزار نفر دست به انجام جراحی زیبایی می‌زنند.
یک مرکز تندرستی در ایران بتازگی اعلام کرد که حدود ۳۰ درصد از کسانی که تحت جراحی زیبایی قرار گرفته‌اند از نتیجه کار خشنود نیستند.
این "عمل‌های غیرمجاز" پیامدهای دردناکی نیز در پی دارد. آسیبی که به برخی بیماران وارد می‌آید غیرقابل درمان است. یک روانکاو ایرانی در این باره می‌گوید: «تن دادن به این جراحیهای غیرمجاز نتیجه روحیه و ذهنیت افراد در جامعه‌ای است که خود را زشت می‌پندارد.»
به گفته این روانکاو، "برخی از این افراد دوران کودک سختی را پشت سر گذاشته‌اند و فاقد اعتماد به نفس لازم هستند". وی می‌افزاید که "برای این افراد توسل به جراحی پلاستیک ساده‌ترین راه برای دستیابی به منزلت اجتماعی بنظر می‌رسد".