خاتمی در کانون توحید لندن
+0
رأی دهید
-0
بی.بی.سی-مسعود بهنود:در ساختمانی صد وهفتاد ساله در مرکز لندن که از حدود سی سال پیش دانشجویان مسلمان ایرانی جلسات خود را در آن برگزار می کنند، و از بیست سال قبل متعلق به کانون توحید [انجمن اسلامی دانشجویان ایرانی بریتانیا] است، از غروب روز شنبه (4 نوامبر) گروه زیادی از ایرانیان و اعضای کانون گرد آمدند تا به سخنرانی محمد خاتمی رییس جمهور سابق ایران گوش بسپارند.
آقای خاتمی که از پنج روز پیش برای شرکت در چند رویداد عملی و دانشگاهی در بریتانیا به سر می برد، بلندپایه ترین شخصیت ایرانی است که از زمان تاسیس جمهوری اسلامی در بیست و هشت سال قبل به بریتانیا سفر کرده و حضور در جمع دانشجویان ایرانی آخرین بخش از برنامه دیدار وی بود.
در گوشه ای از سالن کانون توحید لندن در کنار شمعی فروزان مجسمه ای از دکتر علی شریعتی قرار داشت که تشییع جنازه وی در همین محل، سی سال قبل از مهم ترین و پرجمعیت ترین رویدادهای ایرانی در پایتخت بریتانیا بوده است.
نسلی که اینک به عنوان دانشجوی ایران میزبان رییس جمهور سابق بودند، نسل دوم از بنیادگذاران اتحادیه دانشجویان مسلمان هستند که اکثر آن ها با انقلاب اسلامی در بیست و هشت سال قبل در راس مدیریت های دولتی قرار گرفتند.
مراسم با فیلمی گشوده شد که از عکس های دو دوره ریاست جمهوری محمد خاتمی توسط دانشجویان کانون توحید لندن ساخته شده بود و وی را در روزهای خوش و ناخوش آن دوران نشان می داد. فیلمی که در لحظه هائی از آن حاضران به شدت متاثر شدند و در بخش هائی خنده و شادی سراسر سالن را فراگرفت.
اصلاحات و خاتمی
سعید رضوی فقیه که به تازگی به دبیری اتحادیه سراسری انجمن های اسلامی دانشجویان ایران در اروپا و آمریکا انتخاب شده گفت حتی اگر آقای خاتمی نامزد ریاست جمهوری نمی شد و یا رای لازم را کسب نمی کرد، فضیلت وی او را در میان دولتمردان مشخص می کرد، فضیلت بر بنیاد عقلانیت. بر همین اساس، بر خلاف" شعار اصلاحات مرد و شکست خورد، باید گفت اصلاحات هست چون خاتمی هست."
آنگاه به دعوت دبیر انجمن اسلامی دانشجویان ایرانی مقیم بریتانیا، محمد خاتمی در میان ابراز احساسات ایرانیانی که سالن کانون را پر کرده و عده زیادی از آنان هم موفق به ورود به جلسه نشده بودند، پشت تریبون قرار گرفت و گفت به احترام دانشجویان که امروز [سیزده آبان] به نام آنهاست ایستاده سخن خواهد گفت.
رییس جمهور سابق سخنان خود را با به مناسبت روز دانشجو [سیزده آبان] با اشاره ای به اهمیت اشغال سفارت آمریکا آغاز کرد و گفت وقتی در اولین مصاحبه خود با شبکه خبری سی ان ان از گروگان ها و خانواده شان به دلیل آزاری که دیده بودند، با تاکید بر این که آن واقعه واکنش ظلمی بود که در ۲۸ مرداد به مردم ایران روا داشته شد، عذر خواستم [خانم مادلین آلبرایت] وزیر خارجه دولت وقت آقای کلینتون به خاطر شرکت آمریکا در کودتا از مردم ایران عذرخواهی کرد که کاری بزرگ بود و معلوم شد که با زبان مناسبت می توان در راه حل معضلات و گشودن گره ها گام برداشت. اما در آن زمان نه در تهران و نه در آمریکا، شرایط مساعد نبود.
هویت و بی هویتی
محمد خاتمی آن گاه سخن اصلی خود را به هویت و بی هویتی اختصاص داد و بی هویتی را با داشتن هویت تنگ و متصلب همسنگ گرفت و گفت بی هویتی به نهیلیسم و در نهایت نابودی خود می انجامد و هویت متصلب و انعطاف ناپذیر به تعصب بی منطق و در نهایت نابودی دیگران منتهی می شود.
رییس مرکز گفتگوی تمدن ها در انتقاد از کسانی که تروریسم و اسلام را همزاد می دانند گفت این درست است که درگیری اسلام و غرب زمینه را در میان مسلمانان مساعد تروریسم کرده است اما تروریست ها [مسلمان هم] عموما در دنیای مدرن پرورش یافته اند، چنان که عوامل حمله دقیق و محاسبه شده هواپیماها به برج های تجارت جهانی در یازده سپتامبر هم.
آقای خاتمی در واکاوی کنش ها و واکنش ها در جریانات اجتماعی و سیاسی، به غرور انسان غربی ناشی از تحولات علمی و صنعتی قرون نوزده و بیست پرداخت که خود را در استعمار، ناهنجاری های اجتماعی و انهدام محیط زیست نشان داد و واکنش آن در دهه شصت [قرن بیستم] آشکار شد که جنبش دانشجوئی آرمانخواه به نقد و تخریب گذشته رسید. اما امروز جنبش دانشجویی کجاست. کجاست آن آرمانخواهی های بی فریاد.
سخنران با تاکید بر این که انسان بی هویت نمی توانست زندگی کند گفت انسانی که دچار بحران هویت شود به سوی هویت های مصنوعی گام می برد و این همان است که در رشد نازیسم و فاشیسم در جوانان امروز غرب، و در رشد اسلامگرایی افراطی در میان مسلمانان تجلی می یابد.
رییس جمهور سابق ایران که در پایان پنج روز حضور و سخنرانی در چند دانشگاه، مرکز پژوهشی چتم هاوس و مرکز مسلمانان بریتانیا، در آخرین سخنرانی خود برای دانشجویان ایرانی ضمن اشاره به اسلاموفوبیا[ اسلام هراسی] افراطی در غرب و نفی مطلق غرب در میان مسلمانان این دو طرز تفکر افراطی را نمونه هائی از هویت های متقاطع خواند، در حالی که به گفته وی هویت های متداخل مطابق تعالیم اسلام است که بر اساس آن می توان در مرز هویت ها زیست، اما بی مرز دوست داشت.
صد و پنجاه سال
آقای محمد خاتمی که بارها سخنانش با ابراز احساسات حاضران قطع شد در پایان سخنان خود تاکید کرد که ایرانیان صد و پنجاه سالی است که در پی آزادی، استقلال و پیشرفت بوده است، روشنفکر، آخوند و توده مردم همین را گفته و خواسته اند. از استبداد، وابستگی و عقب افتادگی رنج برده اند حالا چه شده که ما از به کار بردن تولیدات دیگران هم ناتوانیم.
این شخصیت سیاسی و فرهنگی با اشاره به بافت اعتقادی جامعه ایران گفت از آن جا که جامعه ایرانی دین باورست، به دست آوردن آزادی و استقلال بی دین نمی شود اما دین هم تا با این دو اصل سازگار نباشد، موفق نیست. چنان که حرکت های غیردینی موفق نشدند و دین هم اگر با خواست های ملت سازگار نشد، به جائی نرسید.
تحلیل دیگر مبتکر طرح گفتگوی تمدن ها از جامعه ایرانی جایی بود که به ذکر اهمیت جامعه ایرانی پرداخت و گفت نفت عامل اصلی نیست بلکه این گستره ایران و مردمان با فرهنگش هستند که بزرگ ترین منطقه اند، چنان که آمریکا لشکر می کشد و به عراق و افغانستان حمله می برد و در هر دو مورد " دشمنان ایران" سرکوب می شوند و چون انتخابات آزاد در آن جا شکل می گیرد دوستان ایران بر کار می آیند.
در پایان سخنان آقای خاتمی از میان انبوهی سئوال که از دور و نزدیک رسیده بود، به چند تا پاسخ داده شد از جمله وقتی از تلخ ترین و شیرین ترین خاطره های دوران ریاست جمهور پرسش شد و وی ماجرای حمله لباس شخصی ها و ماموران را به کوی دانشگاه، و هم اغتشاش های پس از آن را از بدترین خاطرات خود دانست و در عین حال به پایان دومین سال ریاست جمهوری خود اشاره کرد که هم بهای نفت به سطح پائین رسیده بود و هم موجودی ذخیره گندم به اندازه چند روز.
از میان شیرین ترین خاطرات هشت سال دولت اصلاحات، آقای خاتمی به دو تا بسنده کرد. اول زمانی که تاسیسات عسلویه گشوده شد و دیگر آخرین دیدار با دانشجویان " آن جا که چند دانشجوی معترض که از قضا به حق هم نبودند، در کشوری با صدها سال تاریخ استبدادی توانستند بدون لکنت زبان و ترس، در برابر بالاترین مقام اجرائی کشور بایستند و بی آن که ذره ای نگران باشند، از وی انتقاد کنند".
در میان سئوالات از تحولات جنبش دانشجوئی پرسیده شد، آقای خاتمی از دکتر صادق طباطبائی از بنیان گذاران اتحادیه دانشجویان مسلمان ایرانی سراسر جهان خواست که در این باره پاسخ گوید.
سخنگوی دولت موقت مهندس بازرگان از چهل سال قبل یادآورد که گروهی از دانشجویان ایرانی که در اروپا به تحصیل اشتغال داشتند برای مقابله با موج رو به رشد و پرتلالو جریان های چپ و در جست وجوی هویتی خاص گرد هم آمدند و این اتحادیه بنیان گذاشته شد.
دیدار صمیمانه و پرشور رییس جمهور سابق که وی را رهبر جنبش اصلاحات دوم خرداد نام نهاده اند نشان داد که با گذشت یک سال از دوری وی از قدرت همچنان در دل کسانی جا دارد که نه سال قبل با رای شگفت آور خود شور و امیدواری بسیاری برانگیختند و چهار سال بعد تائیدش کردند
آقای خاتمی که از پنج روز پیش برای شرکت در چند رویداد عملی و دانشگاهی در بریتانیا به سر می برد، بلندپایه ترین شخصیت ایرانی است که از زمان تاسیس جمهوری اسلامی در بیست و هشت سال قبل به بریتانیا سفر کرده و حضور در جمع دانشجویان ایرانی آخرین بخش از برنامه دیدار وی بود.
در گوشه ای از سالن کانون توحید لندن در کنار شمعی فروزان مجسمه ای از دکتر علی شریعتی قرار داشت که تشییع جنازه وی در همین محل، سی سال قبل از مهم ترین و پرجمعیت ترین رویدادهای ایرانی در پایتخت بریتانیا بوده است.
نسلی که اینک به عنوان دانشجوی ایران میزبان رییس جمهور سابق بودند، نسل دوم از بنیادگذاران اتحادیه دانشجویان مسلمان هستند که اکثر آن ها با انقلاب اسلامی در بیست و هشت سال قبل در راس مدیریت های دولتی قرار گرفتند.
مراسم با فیلمی گشوده شد که از عکس های دو دوره ریاست جمهوری محمد خاتمی توسط دانشجویان کانون توحید لندن ساخته شده بود و وی را در روزهای خوش و ناخوش آن دوران نشان می داد. فیلمی که در لحظه هائی از آن حاضران به شدت متاثر شدند و در بخش هائی خنده و شادی سراسر سالن را فراگرفت.
اصلاحات و خاتمی
سعید رضوی فقیه که به تازگی به دبیری اتحادیه سراسری انجمن های اسلامی دانشجویان ایران در اروپا و آمریکا انتخاب شده گفت حتی اگر آقای خاتمی نامزد ریاست جمهوری نمی شد و یا رای لازم را کسب نمی کرد، فضیلت وی او را در میان دولتمردان مشخص می کرد، فضیلت بر بنیاد عقلانیت. بر همین اساس، بر خلاف" شعار اصلاحات مرد و شکست خورد، باید گفت اصلاحات هست چون خاتمی هست."
آنگاه به دعوت دبیر انجمن اسلامی دانشجویان ایرانی مقیم بریتانیا، محمد خاتمی در میان ابراز احساسات ایرانیانی که سالن کانون را پر کرده و عده زیادی از آنان هم موفق به ورود به جلسه نشده بودند، پشت تریبون قرار گرفت و گفت به احترام دانشجویان که امروز [سیزده آبان] به نام آنهاست ایستاده سخن خواهد گفت.
رییس جمهور سابق سخنان خود را با به مناسبت روز دانشجو [سیزده آبان] با اشاره ای به اهمیت اشغال سفارت آمریکا آغاز کرد و گفت وقتی در اولین مصاحبه خود با شبکه خبری سی ان ان از گروگان ها و خانواده شان به دلیل آزاری که دیده بودند، با تاکید بر این که آن واقعه واکنش ظلمی بود که در ۲۸ مرداد به مردم ایران روا داشته شد، عذر خواستم [خانم مادلین آلبرایت] وزیر خارجه دولت وقت آقای کلینتون به خاطر شرکت آمریکا در کودتا از مردم ایران عذرخواهی کرد که کاری بزرگ بود و معلوم شد که با زبان مناسبت می توان در راه حل معضلات و گشودن گره ها گام برداشت. اما در آن زمان نه در تهران و نه در آمریکا، شرایط مساعد نبود.
هویت و بی هویتی
محمد خاتمی آن گاه سخن اصلی خود را به هویت و بی هویتی اختصاص داد و بی هویتی را با داشتن هویت تنگ و متصلب همسنگ گرفت و گفت بی هویتی به نهیلیسم و در نهایت نابودی خود می انجامد و هویت متصلب و انعطاف ناپذیر به تعصب بی منطق و در نهایت نابودی دیگران منتهی می شود.
رییس مرکز گفتگوی تمدن ها در انتقاد از کسانی که تروریسم و اسلام را همزاد می دانند گفت این درست است که درگیری اسلام و غرب زمینه را در میان مسلمانان مساعد تروریسم کرده است اما تروریست ها [مسلمان هم] عموما در دنیای مدرن پرورش یافته اند، چنان که عوامل حمله دقیق و محاسبه شده هواپیماها به برج های تجارت جهانی در یازده سپتامبر هم.
آقای خاتمی در واکاوی کنش ها و واکنش ها در جریانات اجتماعی و سیاسی، به غرور انسان غربی ناشی از تحولات علمی و صنعتی قرون نوزده و بیست پرداخت که خود را در استعمار، ناهنجاری های اجتماعی و انهدام محیط زیست نشان داد و واکنش آن در دهه شصت [قرن بیستم] آشکار شد که جنبش دانشجوئی آرمانخواه به نقد و تخریب گذشته رسید. اما امروز جنبش دانشجویی کجاست. کجاست آن آرمانخواهی های بی فریاد.
سخنران با تاکید بر این که انسان بی هویت نمی توانست زندگی کند گفت انسانی که دچار بحران هویت شود به سوی هویت های مصنوعی گام می برد و این همان است که در رشد نازیسم و فاشیسم در جوانان امروز غرب، و در رشد اسلامگرایی افراطی در میان مسلمانان تجلی می یابد.
رییس جمهور سابق ایران که در پایان پنج روز حضور و سخنرانی در چند دانشگاه، مرکز پژوهشی چتم هاوس و مرکز مسلمانان بریتانیا، در آخرین سخنرانی خود برای دانشجویان ایرانی ضمن اشاره به اسلاموفوبیا[ اسلام هراسی] افراطی در غرب و نفی مطلق غرب در میان مسلمانان این دو طرز تفکر افراطی را نمونه هائی از هویت های متقاطع خواند، در حالی که به گفته وی هویت های متداخل مطابق تعالیم اسلام است که بر اساس آن می توان در مرز هویت ها زیست، اما بی مرز دوست داشت.
صد و پنجاه سال
آقای محمد خاتمی که بارها سخنانش با ابراز احساسات حاضران قطع شد در پایان سخنان خود تاکید کرد که ایرانیان صد و پنجاه سالی است که در پی آزادی، استقلال و پیشرفت بوده است، روشنفکر، آخوند و توده مردم همین را گفته و خواسته اند. از استبداد، وابستگی و عقب افتادگی رنج برده اند حالا چه شده که ما از به کار بردن تولیدات دیگران هم ناتوانیم.
این شخصیت سیاسی و فرهنگی با اشاره به بافت اعتقادی جامعه ایران گفت از آن جا که جامعه ایرانی دین باورست، به دست آوردن آزادی و استقلال بی دین نمی شود اما دین هم تا با این دو اصل سازگار نباشد، موفق نیست. چنان که حرکت های غیردینی موفق نشدند و دین هم اگر با خواست های ملت سازگار نشد، به جائی نرسید.
تحلیل دیگر مبتکر طرح گفتگوی تمدن ها از جامعه ایرانی جایی بود که به ذکر اهمیت جامعه ایرانی پرداخت و گفت نفت عامل اصلی نیست بلکه این گستره ایران و مردمان با فرهنگش هستند که بزرگ ترین منطقه اند، چنان که آمریکا لشکر می کشد و به عراق و افغانستان حمله می برد و در هر دو مورد " دشمنان ایران" سرکوب می شوند و چون انتخابات آزاد در آن جا شکل می گیرد دوستان ایران بر کار می آیند.
در پایان سخنان آقای خاتمی از میان انبوهی سئوال که از دور و نزدیک رسیده بود، به چند تا پاسخ داده شد از جمله وقتی از تلخ ترین و شیرین ترین خاطره های دوران ریاست جمهور پرسش شد و وی ماجرای حمله لباس شخصی ها و ماموران را به کوی دانشگاه، و هم اغتشاش های پس از آن را از بدترین خاطرات خود دانست و در عین حال به پایان دومین سال ریاست جمهوری خود اشاره کرد که هم بهای نفت به سطح پائین رسیده بود و هم موجودی ذخیره گندم به اندازه چند روز.
از میان شیرین ترین خاطرات هشت سال دولت اصلاحات، آقای خاتمی به دو تا بسنده کرد. اول زمانی که تاسیسات عسلویه گشوده شد و دیگر آخرین دیدار با دانشجویان " آن جا که چند دانشجوی معترض که از قضا به حق هم نبودند، در کشوری با صدها سال تاریخ استبدادی توانستند بدون لکنت زبان و ترس، در برابر بالاترین مقام اجرائی کشور بایستند و بی آن که ذره ای نگران باشند، از وی انتقاد کنند".
در میان سئوالات از تحولات جنبش دانشجوئی پرسیده شد، آقای خاتمی از دکتر صادق طباطبائی از بنیان گذاران اتحادیه دانشجویان مسلمان ایرانی سراسر جهان خواست که در این باره پاسخ گوید.
سخنگوی دولت موقت مهندس بازرگان از چهل سال قبل یادآورد که گروهی از دانشجویان ایرانی که در اروپا به تحصیل اشتغال داشتند برای مقابله با موج رو به رشد و پرتلالو جریان های چپ و در جست وجوی هویتی خاص گرد هم آمدند و این اتحادیه بنیان گذاشته شد.
دیدار صمیمانه و پرشور رییس جمهور سابق که وی را رهبر جنبش اصلاحات دوم خرداد نام نهاده اند نشان داد که با گذشت یک سال از دوری وی از قدرت همچنان در دل کسانی جا دارد که نه سال قبل با رای شگفت آور خود شور و امیدواری بسیاری برانگیختند و چهار سال بعد تائیدش کردند